Een fluytschip in eik

Mooie uitleg Jan! Leuk om deze uitvoering van de Fluyt zo te zien.

 

Mooie details die je er nu al inbrengt.
Heb het idee om je een beetje te volgen net deze bouwwijze in mijn Fluyt. Idee van deels opengewerkt model staat mij ook aan.

PS mijn Fluyt staat even in vertraging, eerst de Vasa afwerken.

 

Ik voeg graag wat toe aan je uitleg over de krachten die nodig waren voor de takels. 50 kg per persoon per takel zal aardig kloppen, maar je kon dit ook combineren met de braatspil of ankerspil. Hiermee kon je een stuk grotere trekkracht op een touw zetten en kwam je ver boven de genoemde 50 kg.

 

Hans, Dat je met een braatspil grotere krachten kan ontwikkelen geloof ik direct. Maar het braadspil staat op het bovenste dek en je kracht moet je achterin in het ruim uitoefenen. Hoe kom je met een lijn van je braatspil tot achter in het ruim ?

 

Heel knap bedacht weer Jan en interessant om te volgen zo

 

Och - ik zou inventief genoeg zijn om een touw via een blok naar voren en naar boven te leiden
En wellicht stond er een tweede kaapstander ergens achterin op een lager dek. Ik ben recent verder gegaan met de bouw van de halve Maen, er daar staat ook een kaapstander achterin op het tweede dek.
Edit: tenminste: op het model wat 100 jaar geleden door een zekere meneer Crone gebouwd is...

 

Bij model Hollandse tweedekker staat er ook een op lager dek ongeveer net achter de voorste mast.

 

Ik geloof ook wel dat er extra kaapstanders waren, ze waren niet gek....

Overigens, verhaal takels, net op die manier heb ik dynamo's van een ton of drie op z'n plek gezet, al waren het dan kettingtakels..

Mijn oude kachel gaat op dezelfde manier..

 

Update 9
Even terugkomen op het laden van boomstammen of lange palen voor masten.
De suggestie van Hans om het braatspil te gebruiken levert toch wel problemen op.



Een kabel op het braatspil moet dan door twee luiken naar het ruim. Dan heb ik twee blokken nodig die boven de luiken, ter plekke van de twee ?, een ophangpunt moeten hebben. Lastig. Misschien aan de voor en achterkant van het luik bevestigen. Dan kan je de kabel in het ruim naar achteren leiden. Een alternatief voor het braatspil is een kaapstander die bijv. op het platform in de boeg staat. Daar waar ik nu een aantal tonnen heb staan. Dan kan je makkelijker een treklijn naar achteren brengen. Met zo’n lijn kan je horizontaal trekken of via enkele blokken verticaal ophangen.

Maar wat wil je dan ermee doen ?Je kan de kabel aan de stam bevestigen dan kan je een horizontale kracht naar voren uitoefenen. Maar je moet hoe dan ook de stam aan takels ophangen aan het dek erboven, en ze afwisselend naar voren verplaatsten, zoals aangegeven in vorige update. Een voordeel van de lijn via de kaapstander is dat je iets minder handmatig bediende takels nodig hebt. Een kaapstander is makkelijk te bedienen en je hebt een grote kracht.

Maar dit zijn de handelingen IN het schip. Initieel ligt de stam op de kade en moet hij door de laadluiken heen. Hoe?



In de tekening hierboven is het schip met zijn kont bijna haaks tegen de kade gemanoeuvreerd en vastgezet. Op de kade kan je een of meer stellages hebben waarmee je kan hijsen. Daarmee kan je de stam op dezelfde hoogte brengen als het laadluik. De lijn aan de kaapstander kan je door het laadluik leiden en vastmaken aan de stam. Dan kan je er horizontaal aan trekken richting laadluik.

Met een takel aan het topje van de begijnera kan je de stam voor het laadluik brengen. Met de kaapstander lijn kan je de stam naar binnen trekken en dan zo snel mogelijk binnen in het schip aan takels ophangen. En dan verder naar binnen werken.

Uitladen van stammen kan op dezelfde manier. Alleen kan je dan niet de kaapstander lijn gebruiken voor horizontale kracht maar moet je iets op de kade hebben waarmee je een horizontale kracht kan uitoefenen.

In ieder geval het horizontaal verplaatsen van zware voorwerpen met takels is iets dat heden ten dage nog steeds gebeurt. Dank je wel Jinny.

 

Ik denk dat ze in die tijd niet zo moeilijk deden over zulke zaken. Je zal versteld staan over de inventiviteit van de mensen in die dagen en hoe dingen over rolletjes liepen.

 

Zeker, en dat realiseer je je pas als je het in detail beschrijft. Ik heb ook rolletjes overwogen. Dat zou alleen kunnen over een lege = vlakke scheepsbodem. Als er al 5 stammen in liggen lukt het niet om daar rolletjes over te laten lopen.

 

En om het nog lastiger te maken, vaak lag een schip niet eens aan de kade als deze geladen werd, maar ergens midden op het water in een inham. Ik moet daar ergens nog een plaatje van hebben.

Edit: dat zijn dezelfde afbeeldingen die Jan aan het begin van dit verslag geplaatst heeft.

 

Dat maakt het extra lastig om dan een stam door het laadluik in de achtersteven te laden of te lossen. Maar die afbeeldingen in het begin van dit verslag laten laden en lossen zien door de zijluiken. En niet van stammen maar van planken. En die kan je met twee man makkelijk aan. Ik zou echt niet weten hoe je een boomstam midden op het water door de achterllaadluiken krijgt.

 

Ik ken een manier om in mijn eentje een boomstam van een paar ton in het schip te krijgen, je laat het schip vol water lopen tot je de drijvende boomstam er langs de achterpoort gewoon in drijft.
Als je handig bent met het tij gaat je dat ook niet veel pompwerk opleveren.
Door het tij te gebruiken werden schepen ook onder water onderhouden.
Je vaart je schip met de voorsteven op een zandbank dan gaat de achtersteven automatisch dieper liggen, als je dan water inlaat blijf het schip op de bodem en komt er een moment dat de achterpoorten die vrij dicht tegen de waterlijn liggen onderwater komen , poorten open boomstammen naar binnen drijven en wachten tot de tij terug valt .
Water uit het schip laten lopen en bij volgend hoog water kom je vlot .
Het zelfde kan je herhalen bij het lossen.
We zouden eens op zoek kunnen gaan naar prenten en geschriften die dit idee bevestigen

 

Nog niet zo'n heel gek idee, de Hollanders waren zeer inventief, zo inventief dat deze methode tot op vandaag word toegepast. Alleen op een iets modernere en controleerbare manier.

 

Vandaag kennen we allemaal schepen die hun dek onder water zetten om grootte ladingen te laden.
In de yachthaven van Blankenberge kon je je schip op een speciale plaats laten droogvallen je bodem afschrobben en nieuwe anti-foling schilderen.
Dat gebeurde tot 40 à 35 jaar geleden tot men zich begon te realiseren dat al dat vergif in de haven achter bleef en het verboden werd

 

Het is een heel uitzoekwerk Jan om er achter te komen hoe een houthaler werd beladen. Ook ik prakizeer op de achtergrond gewoon mee maar ik kom ook niet tot een praktijkvoorbeeld hoe dit zou kunnen.
Over het algemeen spreken we over "houthalers". Maar wat haalden ze dan precies? Waren dit sparren met een doorsnede van 35 cm? Of waren het al tot planken gezaagde boomstammen?
Bij het laatste was het inladen al behoorlijk eenvoudiger door de poorten.
Maar dan de lange delen voor de samengestelde masten? Werden deze gehaald en ingeladen door een Fluit als houthaler? Deze kwamen via houtvlotten vanuit het Zwarte Woud zie een afbeelding hieronder.
Veelal kwam dus hier het lange grenen vandaan voor de masten. Mogelijk dus voor de houthalers dat deze alleen als vracht planken en kleine stammen konden laden?
Daarnaast laat me het grote hennegat me nog niet los.
Er werd al ergens gesuggereerd dat deze overdreven zouden zijn weergegeven. Maar stel dat een houthaler dusdanig zou zijn aangepast. Dat daar een kajuit niet zit bij een houthaler?
Dan is er naast de poorten in de spiegel nog een behoorlijk innamepunt vanaf een steiger of een kade. Achter het hennegat zou er dan een glijconstruktie kunnen zitten om op het onderste dek te komen.
Ik denk maar even hardop mee. Er zijn getekende doorsnedes van de Fluit die jij dus ook toonde waar daar een kajuit zit. Maar dat zijn ook de enige bekende doorsnedes. Maar ook dan is het inladen van een grote stam best wel onmogelijk eigenlijk.
Deze afbeelding kwam ik ook nog tegen.

 

De Noordvaarder of houthaalder. Afb.3.
De Noordvaarders voeren hoofdzakelijk op Noorwegen om hout te halen. Bij deze fluit was de holte (om en nabij de hoogte van het laadruim) 2 voet groter. Om het lange hout te kunnen laden en lossen waren de schepen aan de achter- en voorzijde voorzien van een houtpoort. Deze poorten werden tijdens de vaart van binnenuit met luiken afgesloten en dichtgebreeuwd. Aan de zijden was het schip uitgevoerd met ballastpoorten13. De Noordvaarder was iets kleiner dan de normale fluit. De kleinste was 70 à 80 last en voer met een bemanning van 7 man en een scheepsjongen.


Bron: https://www.zuiderzeehoorn.nl/nw-27093-7-3488823/nieuws/scheepstypen_in_de_17de_eeuw_ii.html

 

Dit was bekend maar waren het lange planken of stammen? Dat is mijn vraag namelijk.

 

Je had het over een aangepast hennegat, dat ten eerste te hoog zit en ten tweede hadden de houthalers dus extra houtpoorten. En het lange hout ging daardoor. Of het nou planken waren of stammen. Ze waren te lang om door de ballastpoorten te kunnen.

Als je John Harland erbij neemt, kan je lezen dat de grote takels aan de masten incl. de spillen/kaapstaanders, gebruikt werden om te laden en lossen. Daarbij gebruikten men de diverse hefbomen of ra's en blokken die voorhanden waren. Een sloep was geen probleem evenals de ankers maar ook de grote ra zelf werd daarmee getakeld. Vergelijkbare klasse qua gewicht van een behoorlijke stam.