Helemaal juist Frodo,
Wat een beest van een motor. Niet minder dan 24 cylinders in een H vorm. Een inhoud van 37 liter en 2450pk continu bij ongeveer 3800omw/min. Het gewicht van dit beest was om en nabij een ton (1000kg)!!!
Ooit in de jaren 80 heb ik in Engeland de hele procedure gezien die nodig was om deze motor te starten. Het was een koude dag ergens eind september en ik snap niet dat deze motoren in de oorlog gebruikt zijn.
Het vliegtuig (een Hawker Tempest) had de hele nacht in de hangar gestaan met een thermo deken om de motor. De olie was met een verwarmingssysteem op rond de 80°C gebracht en met een elektro pomp door de motor rond gepompt. Men vertelde mij dat dit nodig was omdat de motor anders vrijwel niet aan de gang te krijgen was. De koude (dikke) olie veroorzaakte gewoon veel te veel weerstand. Dat komt door de enorme hoeveelheid bewegende delen die in de motor zitten. Kijk maar eens naar de onderstaande opengewekte tekening.

Nadat al die hulpmiddelen waren verwijderd werd een externe voedingsbron aangesloten. Iemand stapte in de cockpit en liep een checklist af. Daarna werd de motor een aantal keren rond gedraaid met de startmotor maar zonder brandstoftoevoer en met de ontsteking uit. Na maximaal 5 keer rond te zijn gegaan moest de oliedruk een bepaald minimum hebben berijkt anders kon men niet verder gaan.
Oliedruk in orde dan de ontsteking aan en weer de motor ronddraaien met de startmotor. Na 2 of 3 keer rond te zijn gegaan werd de brandstof toevoer opengezet. Na nog een keer of twee rond te zijn gegaan begonnen de eerste plofjes hoorbaar te worden en kwamen er rookwolkjes uit de uitlaten. Helaas bleef het daarbij, de motor sloeg niet aan.
Men moest stoppen omdat anders de startmotor te heet zou worden en ook omdat de motor volgens één van de mechanichiens verzopen was.
Om dat te verhelpen moesten alle bougies uit de cilinders om schoon en droog gemaakt te worden. Dat zijn maar liefst 48 bougies! Men was daar wel even mee bezig en om te voorkomen dat de motor te veel zou afkoelen ging de thermo deken er weer omheen.
Voor de bougies er weer in konden moest de motor een aantal keren rondgedraaid worden om de overvloed aan benziene uit de cilinders te krijgen. Zelfs zonder compressie had de startmotor er een flinke kluif aan om de motor rond te krijgen.
Alle bougies er weer in en het hele ritueel begon opnieuw. Dit keer lukte het wel en ploffend, rammelen en rokend begon het beest vuur te spuwen. Na een paar minuten was alles op temperatuur en liep de motor als een naaimachine zo mooi maar wel met veel meer lawaai.
Men heeft toen een hele reeks tests gedaan met de motor en de prop en de motor heeft zeker een half uur gedraaid. Helaas begon het te donker te worden en moest men stoppen.
Er werd even flink gas gegeven en je kon de blauwe vlammen uit de uitlaten zien komen tegen de steeds donker wordende lucht. Daarna werd de brandstof toevoer afgesloten en kwam de motor rustig tot stilstand.
Ik heb daar echt staan genieten en nu baal ik dat ik toen geen filmapparatuur had. Ik heb wel een korte opname van het geluid dat de motor maakte toen men even flink op toerde. Toch verzekerde de mechanichien mij dat ze nooit boven 2/3 gas uit waren gekomen.
Het is jammer maar ik heb dat toestel daarna nooit meer gezien en ook nooit zien vliegen. Het lijkt mij prachtig om dat nog eens mee te maken. Wie weet gebeurt dat ooit nog eens.