help motor Patricia

[Shrimper]

Ik ben nieuw op dit forum, heet Harry, en ben op zoek naar hulp/advies;
zo'n 35 jaar geleden heb ik van mijn schoonvader de Patricia cadeau gekregen, bouwdoos van Krick met stoommachine er in; deze heeft half afgebouwd op zolder gelegen, nu dankzij pensioen en lockdown afgebouwd. De motor doet het helaas niet denderend, hij wil steeds wel en als je hem een zetje geeft blijft hij vaak wel even draaien, maar start zeker niet uit zichzelf, en achteruit is slechter dan vooruit.
Wat heb ik geprobeerd:
pakkingen boiler vernieuwd (lekten bij vuldop en klep)
bevestigingen krukas vele malen losgehaald en opnieuw uitgelijnd
onder uitgebreide smering motor met boormachine wat harder laten draaien
kruiskoppelingen ook
Enige wat ik zie is nog enige stoomlekkage bij schuif, kan scheef niet verder aandraaien dus misschien polijsten op glasplaat?
Laatste keer gas verder opengedraaid (dacht meer stoom!) ketelbekleding deels verbrand (gelukkig niet lek)
Ik weet niet wat verder te doen? Sta open voor alle adviezen! Dank alvast

 

[Bert V]

Hoi Shrimper,

Na 35 jaar hoef ik je eigenlijk niet meer te feliciteren met je nieuwe aanwinst, maar meer met feit dat je nu tijd hebt om je oude hobby weer op te gaan pakken.

De Patricia is en blijft een kei-leuk scheepje, die je eigenlijk nog maar zelden ergens tegen komt.
Voor mij in elk geval een bekend model die ik, niet zelf gebouwd maar wel gerenoveerd, ook in mijn bezit hebt en bij mij omgedoopt is naar "Old Lady".

Ik weet niet wat je er zelf allemaal wel of niet over weet, maar de machine werd destijds bij Wilesco gemaakt, inmiddels is deze ook al weer heel lang uit hun productielijn, maar mocht het nodig zijn, dan vermoedt ik dat er wel een aantal onderdelen zoals bijvoorbeeld zuigers of cilinders na enig pas en (op)meetwerk van hun huidige D …. series in jouw machine zouden kunnen passen.
In wezen is dit dus eigenlijk een soort veredelde (grote mensen) speelgoedmachine, die het leuk doet, je veel plezier aan kan beleven, maar waar je geen al te hoge prestaties van mag verwachten.

Ook in mijn Patricia staat (met een heel kleine detailverschil) zo'n zelfde type machine als bij jou.
Wat ik bij jouw scheepje zie en wat op zich goed zou moeten zijn, is dat er tussen de machine en de schroefas een kruiskoppeling zit.
Bij mij en ik dacht ook op de bouwtekening(en) van Krick geschied de overbrenging nog via een soort pal en meenemer constructie.
Voordeel van deze constructie is dat machine, als deze in de buurt van een mogelijk dood punt staat, om op gang te komen eerst een soort van vrije slag kan maken (even met je RC voor- en achteruit tikken).
Een ander klein voordeeltje is dat er weinig of geen weerstand van onvoldoende uitlijnen of de kruiskoppelingen ontstaat.
Om alles wat duidelijker te maken en te zien hoe of zo'n scheepje ongeveer vaart, zie onderstaande filmpjes.

Groet, Bert

Ps. Ben en blijf ten allertijden alert op het gas en de mogelijke lekkages ervan, want branden doen dit soort scheepjes als de beste en ik heb ooit op een Duits forum eens gelezen dat dat de reden is dat er nog zo weinig Patricia's als deze in de vaart zijn .

De originele (1:1) Patricia schijnt nog wel ergens in Duitsland op de Bodensee te varen .

 

[Shrimper]

beste Bert,

dank voor je bericht! Die van jou ziet er prachtig uit en loopt heel mooi! Constructie van motor is ook anders
Tav kruiskoppeling, er zat oorspronkelijk een andere bij maar die was afgebroken en heb ik vervangen door deze krick kruiskoppelingen (zie foto)
Het lijkt er op alsof hij steeds wat kracht-power tekort komt, ik weet niet wat ik zou moeten vervangen/aanpassen om dit te verbeteren.
Tav brand, dank voor waarschuwing, ik heb mijn lesje geleerd!

groet, Harry

 

[Bert V]

Harry,

beste Bert,

dank voor je bericht! Die van jou ziet er prachtig uit en loopt heel mooi! Constructie van motor is ook anders

De machine zoals ik op jouw foto's en filmpje zie, heb ik volgens mij ook wel eens in Dortmund op de beurs gezien en ik meen me te herinneren dat ik toen een klein verschil zag in opstelling van de cilinders, bij mij op de buitenkant en bij die op de beurs (dus ook die van jou) op de binnenkant van de krukas gemonteerd. Verder optisch gezien, vrijwel hetzelfde.

Ik heb echter geen idee welke versie hiervan ouder of jonger is en waarom dit verandert zou kunnen zijn.​

Misschien een domme en onnozele vraag, maar de smeerpotjes (links en rechts van de cilinders) hebben ook voldoende (speciale stoom) olie en zitten toevallig niet verstopt?
Wat ik aan lekkage op jouw schuif zie, zie ik bij mij ook en daar heeft mijn machine niet merkbaar last van.

Toch zal er iets moeten zijn, is hij misschien ooit eens helemaal uit elkaar geweest en bepaalde onderdelen niet links- maar rechtsom terug gemonteerd?

Is de machine (afgezien van de eerder genoemde 35 jaar) nog vrijwel nieuw of heeft hij er al de nodige draaiuren opzitten?

Het zijn maar wat van die vragen van ……. en hopelijk komt daar op enig moment toch die over het hoofd geziene opmerking of oplossing bij naar boven.

Hoe draait of reageert de machine zonder gekoppelde schroefas?

Groet, Bert​

 

[Shrimper]

ik gebruik daarvoor die speciale stoomolie van Wilesco, voor krukas ed dunne fietsolie; die smeerpotjes geven wel luchtballon bij ronddraaien dus ging ik er van uit dat ze niet verstopt zijn, wel goeie vraag!
Fijn dat die schuif bij jou ook een beetje lekt , zat daar wat over te dubben.
Zonder kruiskoppeling misschien iets gemakkelijker, maar zeker geen groot verschil.
Motor is eigenlijk min of meer ongebruikt, wel wat geoxideerd zoals je ziet maar zeker niet veel draaiuren. Hij heeft het nooit goed gedaan. Het enige wat ik nog kan bedenken is hem helemaal uit elkaar halen en overnieuw monteren; ik heb natuurlijk alle documentatie

groet, Harry

 

[Roel van Essen]

Een aanvulling op de vragen van Bert:
hoe soepel draait de schroefas zonder aangekoppelde machine?

 

[Shrimper]

de schroefas zelf lijkt wel soepel te draaien, heb hem ook iets losser afgesteld (tikje speling) maar lijkt ok; zonder as aangekoppeld loopt hij marginaal beter, maar geen groot verschil.

groet, Harry

 

[Shrimper]

ook met fietspomp geprobeerd, o,8 bar draait hij rond

 

[Stoompomp]

De motor doet het helaas niet denderend, hij wil steeds wel en als je hem een zetje geeft blijft hij vaak wel even draaien, maar start zeker niet uit zichzelf, en achteruit is slechter dan vooruit.

Welkom op het Forum Stoomtechniek.
In je video, kon ik zien, dat de machine een binnenladende stoomschuif heeft.
Dit klinkt heel technisch, vandaar ik een scan heb bijgevoegd uit het Handboek Modelstoommachines van Rob van Dort en Joop Ogema.
Bij een stoommachine wordt de stoom via een schuif toegelaten tot de cilinderruimte De stoom moet op het juiste tijdstip toegelaten worden, verglijkbaar met het ontsteken bij een brandstof motor.
De Wilesco heeft een binnenladende stoomschuif, zie aan de linkerkant op pag. 38. De stoom komt binnen in het midden van de schuif.
Bij een binnenladende stoomschuif moet het excentriek van de stoomschuif 90° nalopen op de krukstand, zie afb. 2-8M.
De machine draait nu goed rechtsom.
Op jouw stoommachine zit een stoomwisselschuif. Door deze schuif wordt de stoomtoevoer en afvoer omgedraaid.
Je hebt een tweecilinder dubbelwerkende voldruk machine met de krukastappen onder 90graden, dus de machine moet, indien de stoomschuif goed staat, altijd starten.
Overigens, dat er stoom ontsnapt aan de bovenkant bij de stoomschuif, moet je maar voor lief nemen. Het plaatsen van een passende, niet lekkende nieuwe stoomschuif, is een ingrijpende bewerking.
Overigens, je mag geen deksel plaatsen voor het tegenhouden van de uitkomende stoom bij de stuurschuif. Door het tegenhouden van de uitgeblazen stoom kan de schuif niet meer goed bewegen.
Kort samengevat, eerst de machine instelling, stuurschuif controleren.
Voor mij ziet de aandrijving er goed uit, de cardans zijn op correcte wijze geïnstalleerd.
Indien vragen, dan hoor ik wel.

 

[Shrimper]

beste Stoompomp,

dank voor de info; ik denk dat ik het principe begrijp De lekkage van de stoomschuif is dus niet het probleem; maar de motor is zeker niet zelfstartend, moet hem steeds (via de schroef) en zetje geven en soms blijft hij dan even lopen, maar vaak ook niet.
Als ik de stoomwisselschuif in vooruit zet zie ik as even bewegen maar het zet niet door; ook niet met afwisselend vooruit-achteruit.
Ik doe de boiler half vol, vaak zit er toch wel water in cylinders, dat pomp ik dan er uit door motor met de hand paar keer te draaien.
Ik weet niet wat ik verder kan proberen.

groet, Harry

 

[Shrimper]

proberen handmatig stand schoonschuif aan te passen?

 

[Stoompomp]

Bij een stoommachine is de vulling van de ketel niet van belang.
Belangrijk is droge stoom, vandaar dat de stoomleiding terug door de schoorsteen, vuurhaard loopt.
Een probleem met cilindrische stoomschuiven is, dat deze het condensaat bij het opstarten niet kwijt kunnen. Het condensaat, gecondenseerde stoom, hoopt zich op in de cilinders.
Vandaar dat je diverse keren aan de machine moet draaien om het water kwijt te raken.
Pas als de machine op temperatuur is zal zij blijven draaien. Wel met de juiste afstelling.

 

[Stoompomp]

Nogmaals gekeken naar je video.
De machine draait, warm genoeg, stopt, na enkele seconden weer opstarten.
Lijkt erop, dat de stoomdruk terugvalt, te weinig stoom.
Kan je het brander vermogen verhogen?
Heel voorzichtig, de machine heeft "stoom honger".

 

[max z]

Ik heb alleen wat theoretische kennis van de werking van stoommachines, en zeker geen praktijkervaring met modelstoommachines (en ook niet met 1:1 machines).
Maar ik heb het verhaal van de theorie van de binnenladende stoomschuif gelezen, en aangezien jou machine geen mechanische omkeerbeweging lijkt te hebben moet het omkeren van de draairichting bewerkstelligd worden door de verbinding tussen de stoomschuif en de cilinder links/rechts te verwisselen. Daarmee wordt de goede werking van de wisselklep erg belangrijk, anders werken de schuiven tegen elkaar in. Heb je die werking gecontroleerd? (Laat iemand die er echt verstand van heeft het mij vertellen als ik helemaal fout zit.....)

 

[Shrimper]

beste Stoompomp,

ik had ook de indruk dat er te weinig stoom geproduceerd werd, gaskraan verder opengedraaid, bekleding boiler in brand! (gelukkig niet lek!)

beste Max,

met die wisselklep bedoel je de stoomschuif? Ik weet niet hoe de werking te controleren behalve door hem naar voren of achteren te schuiven.

groet, Harry

 

[max z]

Ik denk dat mijn redenering niet helemaal klopt, het is meer een verwisseling van toe- en afvoer zoals Stoompomp al schreef:

Op jouw stoommachine zit een stoomwisselschuif. Door deze schuif wordt de stoomtoevoer en afvoer omgedraaid.

Maar dat maakt het belang van een goed werkende wisselschuif/klep er niet minder om. Hoe te controleren, tsja....

(tth... de stoomschuif is het ding wat tegen de cilinder aanzit.)

 

[Shrimper]

oh ja natuurlijk, de schuifkast. Ik denk dat ik hem dit weekend maar uit elkaar ga halen...

 

[Stoompomp]

De stoommachine heeft geen omkeer inrichting.
Wat Wilesco doet is het verwisselen van de stroomrichting.
Er wordt een wisselkraan gebruikt. Eigenlijk twee schijven met in de basisschijf 4 gaten en in de topschijf 2 sleuven.
Door het verdraaien van de topschijf kan wisselen van poorten, eigenlijk een tweepolige wisselschakelaar.
Op de linkerkant van de scan staat de bewuste stoom schuif(bosschuif)
Normaal komt de stoom in het midden binnen en gaat via de cilinder,v door de verschuiving van de stoomschuif aan de buitenkant naar de afvoer.
Wilesco heeft aan de beide uiteinden ook een afdichting gemaakt. Bij het omstellen van de stoom wisselkraan gaat nu de stoom van de buitenkant via de cilinder naar de binnenkant van de stoom schuif. Ergo de stroomrichting is de andere kant op en dus ook de draairichting.
Dit kan alleen met een cilindrische stoomschuif(bosschuif).
Een bakschuif wordt door de stoomdruk op de spiegel gedrukt en wordt bij omkeren van de spiegel geblazen.
Vandaar hebben machines met een bakschuif een omkeer inrichting.

 

[Ebro de Wit]

35 jaar oude stoommachine, dat betekent voor mij uit elkaar halen.
Veel pakkingen en afdichtingen van zuiger en stoomverdeling zullen niet goed meer hun werking doen.
Maak foto's en ga demonteren, na zoveel jaar valt er veel te vervangen.
Dat de machine stopt, kan mogelijk ook komen dat de zuiger door lekkage van stoomverdeling stoom krijgt aan beide zijde.
En houdt de ketel ook in de gaten is ook al een oudje, en messing gesoldeerd met?.
Probeer middels lucht en losse stoomverdeling de punten van openen te vinden.
De slag is oké (fabriek af) van de stoomverdeling en de hoek 90gr is mogelijk instelbaar.
Dan blijft nog de afstelling over van de lengte, deze opzoeken als hier boven omschreven.
Afdichtingen van stoom verdeling en zuiger had men vroeger een soort perspex volgens mij.
Dit vervangen voor teflon of grafietkoord.
Smeren met stoomolie doet ook wonderen, dat zou wel bevorderlijk zijn.
En de machinedelen met motorolie.

Groetjes Ebro

 

[Stoompomp]

Op deze wijze zou de machine moeten draaien: https://www.bing.com/videos/search?q=Dampfschiff+Patricia&ru=/search?q=Dampfschiff+Patricia&cvid=ab0762105f714311862e3b19b795deb8&FORM=ANAB01&PC=ACTS&view=detail&mid=F60EC33D7FCCE3F1E790F60EC33D7FCCE3F1E790&&mmscn=vwrc&FORM=VDRVRV

Op de onderstaande foto zijn de cilinderdelen van een stoommachine te zien.
Dit is een machine uit het grootbedrijf. Bij deze machine heeft de stoomschuif afdichtveren, in tegenstelling tot de Krick machine.

Bij jouw machine is de stoomschuif een kleine cilinder met vier borsten, die zeer nauwkeurig past in de kleine boring.
Zoals ik eerder schreef, is vervangen, repareren een ingrijpende reparatie.
In het verleden heb ik een dergelijke machine eens onder handen gehad, maar over de zuiger dichting kan ik mij niets meer herinneren.
Nu even terug naar de ketel.
De installatie is 35 jaar oud. Heeft de installatie in die tijd vaak gedraaid?
Of anders, heeft er in de tussentijd water in de ketel gestaan?
Indien van toepassing, dan kan de ketel inwendig vervuild zijn, ketelsteen,
Hierdoor wordt de warmte van de vlam slecht doorgegeven naar het water.
Oplossing: ketel demonteren en met ketelsteen verwijderraar inwendig schoonmaken.
Dit is een vervelend werkje. Denk aan veiligheid, gebruik handschoenen en een spatbril.
Succes.