Zuiderzeebotter 1912 Bouwverslag

[*Hans*]

1 Gewoon altijd blijven vragen
2 Beschouw het model niet als een exact project wat volgens de lijntjes ingekleurd moet worden - af en toe moet je "bashen" d.w.z. aanpassingen doen om iets beter te maken, pas te maken of mooier te maken
3 Dat dingen niet altijd perfect op elkaar passen is houten bouwdoos eigen.

Je kunt bij het stukje donker hout aan de bovenkant altijd iets smokkelen. Het naar binnen stekende hoekje is wat anders van vorm dan op de tekening, en je kunt daar eventueel wat weghalen. Ik denk dat de onderkant een beetje je referentie moet worden omdat daar het notenhouten voorstukje aan moet sluiten op de slijtkiel (de dunne lat onderaan de kiel).

 

[Welf]

Bedankt voor je opbeurende woorden, Hans. Fijn dat je me volgt. De onderkant als referentie gaat helaas niet lukken, dan is er te weinig lengte van het donkere boeghout. Ook de kromming komt dan beroerd uit. Ik heb er nu voor gekozen om dit stukje gelijk met de onderkant van de valse kiel te laten beginnen. Dat heeft als konsekwentie dat de slijtkiel helemaal vooraan moet beginnen. Over de kromming ben ik nog niet tevreden. Hieronder de huidige stand van zaken.

Hier valt met geduldig schuren nog aan te verbeteren.
Intussen heb ik ook de spanten aan de onderkant bijgeschuurd voor het plaatsen van de valse bodems. Ziehier de voorkant (boeg).

De zijdelingse verstevigingsstukjes moesten ook voor en achter bijgewerkt worden omdat ze onder de naastgelegen spant uit staken.
Ik hoop morgen verder te kunnen met nat maken en klemmen van de bodems om deze in vorm te krijgen. Dat wordt nog een gedoetje omdat ik met de klemmen die ik heb niet goed grip krijg op schuine vlakken.

 

[*Hans*]

Ik heb het idee dat de notenhouten kiel op zich goed is qua vorm, maar dat de valse kiel een beetje te bol is aan de bovenzijde. Dit sluit niet lekker op elkaar aan. Wanneer je deze valse kiel iets meer terug zou schuren aan de bovenzijde zodat het notenhout er over de volledige lengte goed tegenaan ligt ben je een stuk op weg.
En bij het beplanken later zul je daar weinig van merken. Ook in de uiteindelijke vorm van de boeg en de romp zul je dit niet terugzien is mijn menig.

 

[Welf]

Goed gezien. Bovendien is de valse kiel de onderste helft recht waar de notenhouten kiel een holling heeft. Ik denk dat als ik het notenhout recht schuur de pasvorm al een stuk beter is. Daarna de bolling van de bovenste helft nog iets afvlakken.
Vandaag eerst droog geoefend met het klemmen van de valse bodem. Daar kom je eigenlijk twee handen bij tekort, maar ik heb een werkvolgorde gevonden waarmee het gelukt is. Daarna de valse bodems 5 minuten in lauwwarm water met een scheutje ammoniak gelegd. Geen idee wat de ammoniak doet, dat heb ik nageaapt uit een ander verslag. Weet iemand dit?
Vervolgens het droogoefenen toegepast op de geweekte bodems. Ziehier het resultaat:

Detail van de boeg

... en een overzicht van de achtersteven.

 

[*Hans*]

Ammoniak breekt de celwanden van het hout eerder kapot, waardoor het buigen makkelijker gaat. Niet helemaal een jofele methode, maar het werkt.

 

[Welf]

Sorry. Fout op de IPad.

 

[Welf]

Het buigen en plaatsen van de valse bodems is gedaan. Ik heb in etappes gewerkt: vanuit het midden naar resp. de boeg en de achtersteven. De reden hiervoor was vooral praktisch. Ik had niet genoeg lijmklemmen en kon ze bovendien niet zodanig plaatsen dat ze effectief bleven zitten. Overigens heb ik wel beide zijden tegelijk geplaatst om te voorkomen dat de valse kiel krom zou trekken. Hieronder de foto's van het resultaat, waaronder enkele detailopnames. Dat laatste mis ik nog wel eens in de bouwbeschrijving. Jammer, want dat zou veel inzicht geven.

Zij-aanzicht van de boeg.

De boeg, frontaal.

De achtersteven.

 

[Welf]

Momenteel ben ik bezig met de voorbereidingen om de boorden, de dek- en schotversterkingen, de mastvoet en de bovenspanten te kunnen plaatsen. Ook hier zijn -soms minimale- aanpassingen nodig. De bovenspanten zijn erg verbrand door de laser. Het roet haal ik weg met een borsteltje op de Dremel.
Volgens de beschrijving moet het voorste spant tegen het dekschuiten gelijmd worden, maar hier zit een afdeklatje in de weg.
Graag advies: is het beter om de spant af te korten of om het afdeklatje af te korten? Zie foto van situatie:

 

[*Hans*]

Latje weghalen. Dit werd later ook altijd tussen de spanten geplaatst

Verder ga je "zoals het hoort" (er "hoort" niks uiteraard). Beplanken inderdaad om en om om kromtrekken te voorkomen, of per twee aan elke zijde.

 

[Welf]

... en dan nog een vraag (enigszins beschaamd omdat het antwoord zo voor de hand lijkt te liggen). Op onderstaande foto is te zien dat de dekken nogal uitsteken over de spanten. Dat is beiderzijds het geval. Is het de bedoeling dat ik de dekken bijschuren totdat ze netjes op gelijke breedte vallen met de spanten?
En als ik toch bezig ben, deze spanten ook alvast in de rompvorm bijschuur ivm het beplanken?

Bedankt voor je snelle reactie, Hans.

 

[Welf]

--

 

[Hans Groenenberg]

Dit is inderdaad het moment dat je je dek aanpast aan je spanten en ook gelijktijdig de spanten afschuint in de ronding. Dit kan heel eenvoudig door een lat tegen de spanten te houden zodat je de juist ronding gaat creëren. Ik neem aan dat er ook een doorsnee wordt getoond op je tekening zodat je de breedte van je dek kan nameten? Wordt er niet een doorsnede van het schot van het vooronder getoond?
Ik heb zeker het idee dat je goed gaat hoor!

 

[Welf]

Voor een update over mijn laatste twee vragen hieronder het resultaat.

Op de foto lijkt het dek nog iets uit te steken. Dat komt doordat het schuin is afgeschuurd en de bovenkant dus breder is.
Het is jammer dat ik geen Nederlandse handleiding heb. Ik ken de benaming van de onderdelen niet dus ik zal regelmatig "vreemde" woorden gebruiken in de oren van de kenners. Om maar meteen te beginnen; inmiddels zijn de boegboorden (?) geplaatst en in vorm geschuurd.

Ik kom later terug met nog een probleempje. Naast werken aan dit project heb ik nog een baan en sport ik 5x per week. Zodra ik weer een gaatje heb.

 

[Hans Groenenberg]

Je bedoelt zodra je weer een gaatje hebt... moet je naar de Tandarts.. Je voorste spanten zullen veel verder moeten worden terug geschuurd. Je bedoeld waarschijnlijk de schildboorddelen. Deze staan echter schuin naar binnen. Ongeveer vanaf het punt bovenkant dek. Bij jou loopt het dek nu door in de schuinte van de spanten.Het lijkt me raadzaam dat je nu eerst alle spanten zo ver terug schuurt gelijk met je dek en de juiste rondingen aanbrengt. Ik zie nu de spanten nog veel te ver uitsteken. Daarna zorgen dat het berghout in de juist schuinte kan worden geplaatst. Ik zie dat je wel reeds de schuinte heb aangebracht in de punt van het schildboorddeel. Dit is de bedoelde schuinte waar je voorsteven tegen aankomt. De schildboorden moeten dus ook een schuinte naar binnen krijgen Het valt overigens niet mee voor mij om tekstueel iets duidelijk te maken aan je.

 

[Welf]

De dekspanten zijn aan de beurt. Deze komen flink beroet en verbrand uit het frame. (De laser is zo smal dat ik veel moeite had om de onderdelen met het mesje los te kunnen snijden; kwam er nauwelijks tussen). Het roet heb ik er afgeborsteld, de zichtkanten van hun brandkleur ontdaan met schuurpapier tot op het blanke (noten)hout. De voorste twee worden tegen het dekschot (bulkhead) geplaatst en dat was geen probleem. Maar bij de derde dekspant heb ik ineens een probleem: hij is te kort. De bovenkant grijpt in het gangboord en eindigt in een soort staandertje waar het zijzwaard aan bevestigd wordt. Tja, hoe noem je zoiets. Op onderstaande foto's is te zien wat ik bedoel te zeggen.

Doordat het in elkaar grijpt kan ik daar niet gaan aanpassen. Is de oplossing hier dat ik de onderkant ophoog? Als het ware een stukje afvalhout tussen dek en spant aanbreng?
En als laatste vraag voor vanavond: wie kan mij verwijzen naar een goede vertaalsite voor scheepstermen, Engels-Nederlands?

 

[Welf]

Even een reactie op Groenenberg, ik lees net je bericht. Geen zorg, je legt het heel goed uit. Het is meer dat ik de terminologie niet ken waardoor ik het twee keer moet lezen om je te kunnen volgen. Ik heb helaas geen doorsneetekening van de botter. De spanten moeten inderdaad nog teruggebracht worden, maar de juiste ronding wordt voor mij een gok. Ik begrijp nu ook dat de schildboorddelen (mooi woord, Google kent het niet) met het onderliggende dek over de hele hoogte schuin terug geschuurd moet worden. Op de foto van de handleiding is dat niet goed terug te zien, zie foto.

Fijn dat je met me meekijkt en adviezen zijn meer dan welkom.

 

[*Hans*]

Laatste vraag eerst - ik weet het niet. Maar ik heb zowel de Nederlandse als de Engelse versie van zu Mondfeld, en daar kom ik wel een stuk verder mee. Gewoon de Engelse benaming geven, er zijn er hier genoeg die wel weten hoe dat dan in het Nederlands heet.

En wanneer je spant te kort is kan het ook zijn dat de horizontale balk (bij 17e eeuwse schepen zijn dat berghouten) net nog iets te hoog ligt. En daar moet je dus gaan zoeken. Horizontale balk iets proberen te laten zakken door het dek wat terug te schuren en de spant ervoor wat terug te schuren, en het notenhout spantje aan de onderkant iets op te vullen.
Is alleen deze niet pas, of de andere daarachter ook niet?

 

[Danny Mulders]

hoe dik wordt de dekbeplanking? Kan zijn dat die ruimte al is ingecalculeerd en dat je spant daarom te kort lijkt. Je moet denk ik sowieso eerst je dek leggen voor je alle spanten aan gaat brengen en de romp gaat beplanken, want anders kun je die straks niet makkelijk meer netjes leggen.

 

[*Hans*]

Volgens mij is het dek al beplankt...

 

[Welf]

Dat klopt, Hans. Het dek is al beplankt, dus daar valt niets te halen. Ik kan nog een fractie van een millimeter van de voorste spanten afhalen, maar dat geeft onvoldoende soelaas. Aan de onderkant opdikken lijkt de beste oplossing. Overigens is dit niet de enige spant die te kort is. Naar de achterkant volgen er nog twee of drie. De achterste spantjes zijn daarentegen weer iets te hoog.
Ik denk dat ik eerst de zijboorden passend maak en vastklem, waardoor ik de juiste referentie krijg. Dan de spantjes op maat maken en daarna de boel vastzetten.
Met het afschuinen van de schildboorddelen wacht ik nog even. Hopelijk heeft iemand dit weekend nog een dwarsdoorsnede voor me, zodat ik de vorm van de zijkant goed kan afkijken (hoogte en breedte van weg te schuren delen als ook de ronding van de spanten onder het voordek).