Zuiderzeebotter 1912 Bouwverslag

Ooit gebouwd door een jonge Willem Vos.
Leuke link naar een gebouwde Botter voor je.
De spantjes die te kort zijn heten dolboordspanten.. Jammer dat deze te kort zijn. Ik zie nog wel dat je je voorste spant iets kan afhalen zoals je al zei.. niet veel maar toch! alle beetjes helpen. De spantjes plaatse ik overigens pas na het beplanken. Het voordeel is dat je dan makkelijk nog lijmresten weg kan halen aan de binnenzijde van de huid. Je kan tevens de spanten er gemakkelijk tegen aanschuiven tegen je boothuid. Dit neemt niet weg dat ze te kort blijven.

Wat Hans opperde is denk ik niet zo gek je dek iets ( zo ver mogelijk ) terug te schuren. Wel moet je je dolboord ( het deel boven je scheepshuid ) plaatsen in de juiste ronding.
 
Laatst bewerkt:
20161118_181112.jpg
 
Ooit gebouwd door een jonge Willem Vos.
Leuke link naar een gebouwde Botter voor je.
De spantjes die te kort zijn heten dolboordspanten.. Jammer dat deze te kort zijn. Ik zie nog wel dat je je voorste spant iets kan afhalen zoals je al zei.. niet veel maar toch! alle beetjes helpen. De spantjes plaatse ik overigens pas na het beplanken. Het voordeel is dat je dan makkelijk nog lijmresten weg kan halen aan de binnenzijde van de huid. Je kan tevens de spanten er gemakkelijk tegen aanschuiven tegen je boothuid. Dit neemt niet weg dat ze te kort blijven.

Wat Hans opperde is denk ik niet zo gek je dek iets ( zo ver mogelijk ) terug te schuren. Wel moet je je dolboord ( het deel boven je scheepshuid ) plaatsen in de juiste ronding.

Ik vaar al 25 jaar op botters, maar van dolboorden heb ik nog nooit gehoord. Het boord dat (soms) boven op het potdeksel zit, achter het zwaard, heet bij vissers een zetboord. Vaak ontbreekt het.
 
Dag Walter, het kan aan het model liggen, maar het bevat in het vooronder één schot meer dan er in een echte botter zit. Die kent het mastbeschot, en het kooibeschot. en banken aan weerszijden. In het kooibeschot was vaak een opvangbak gemaakt voor de ankerketting, en kon de visser even slapen. Ook werden er de bijzeilen bewaard als ze niet in gebruik waren. Het dek wordt bevestigd op de dekspanten, die ingelaten zijn op de wegering.
 
Hoi Carool.. Leuk een echte kenner. Ik citeerde uit mijn bouwbeschrijving. vandaar dat ik die benaming vond.
Dat is het model van Latina denk ik? het schip ziet er behoorlijk getrouw uit, als g=het af is, maar de bouwwijze is niet echt die van een botter. Je hebt wel gelijk met die zeeg, er zit geen rechte lijn in de boorden van een botter, ook niet in het dek (de plecht). Bij Oostwal botters liep het dek soms door over het boegsel, waardoor een droge naad ontstond. Je ziet dan de zijkant van het buitenste plechtdeel door het boeisel heen. Bij bollen en bonsjes kwam dat veel vaker voor.
 
Leuk om films, foto's en tekeningen toegevoegd te krijgen in dit verslag. Alle beetjes informatie helpen. Maar ik blijf het lastig vinden. Geeft niets, dat is ook een deel van de lol.
Afgelopen dagen ben ik verder gegaan met de spanten. Eerst 3x in de vernis, het derde tweetal opgehoogd met afvalhout, de gangboorden op maat gemaakt en de twee onderdelen aan elkaar bevestigd. Vandaag de spantjes aan stuurboord geplaatst. Dat heb ik met secondenlijm gel gedaan. Lastig, omdat elk spantjes meteen goed op zijn plek moet komen (en dat is dus ook niet helemaal gelukt).
IMG_0447.JPG

De spantjes, schoongemaakt, geschuurd en in de vernis.
IMG_0448.JPG

Aftekenen van de plaats voor de spantjes.
IMG_0449.JPG

De eerste drie staan op hun plek. Ik heb de lijn van het dek aangehouden in de hoop dat dit goed uitpakt.
IMG_0450.JPG

Maar ja, die hoogteverschillen ...
IMG_0451.JPG

Toch maar stug doorgaan op de ingeslagen weg.
IMG_0452.JPG

Hier heb ik met een fineer de onderkant van het gangboord aangegeveven. Alles wat er boven uitsteekt moet weggeschuurd worden om een vloeiende lijn te krijgen.
IMG_0453.JPG

Van bovenaf is te zien dat de spantjes minder vloeiend verlopen dan vanaf het dek verwacht werd. Daar zal nog het nodige schuurwerk aan te pas komen.
De achterdekjes zijn waarschijnlijk nog te breed. Kan het kloppen dat de achtersteven scherper (minder rond) moet lopen?
IMG_0454.JPG

En, o ja, ook de stern thwart crowning/Heckbankabschluss en de stern pinrack/Hecknagelbank heb ik inmiddels geplaatst.
 
Yes / jawohl Da muß noch was geschliffen werden.

Je spantjes liggen inderdaad niet helemaal vloeiend, Klopt de lijn met die van het dikke hout bovenop? Het lijkt me dat spant 4 van rechts wat naar buiten zou kunnen/moeten.

En wees voorzichtig om de dekken als leidraad voor de maatvoering te nemen. Vaak moet je deze wat pas schuren (zie o.a. het bericht in het verslag van Piet (Pietsan) over de Sovereign of the Seas.
 
Beste Welf, wat je nu mist in de achterzijde van de dekenpoten en de zwaardbolder (zo heten die spantjes in de kuip van de botter) is het verloop van de gangen, die er straks aan de buitenkant tegenaan moeten. Het berghout (dat in de lengte in meerdere delen rondom het hele schip loopt), geeft stevigheid doordat het aan alle spanten (zitters en oplangers) vast zit. De achterkant van de spanten bestaat uit rechte vlakken met knikken, die het verloop van de gangen aangeven straks. En ze zijn (bijna) nergens recht, want door het rondlopen van de gangen zit er zgn zwei in. aangezien er nog hout vanaf moet, staan ze dus te ver van de rand van het vlak (bodem) van het schip, waardoor de gangen straks niet goed meer aansluiten de zitters en oplangers. Bij een echte botter staan er in het achterschip ook nog zitters en oplangers op het vlak, het losse dekje achterin waar de visser stond te sturen, komt er ongeveer als laatste in. Er zitten daar geen knieen op, ik denk dat het een foutje in het model is. Bijgaand foto's van de restauratie van de kuip van mijn schip
Aanzicht van voor.jpg
Bollestal en doft.jpg
Bollestal.jpg
Motor en mastbank.jpg
Totaal aanzicht.jpg
Zwaardbolder.jpg
 
Goed gezien. Bovendien is de valse kiel de onderste helft recht waar de notenhouten kiel een holling heeft. Ik denk dat als ik het notenhout recht schuur de pasvorm al een stuk beter is. Daarna de bolling van de bovenste helft nog iets afvlakken.
Vandaag eerst droog geoefend met het klemmen van de valse bodem. Daar kom je eigenlijk twee handen bij tekort, maar ik heb een werkvolgorde gevonden waarmee het gelukt is. Daarna de valse bodems 5 minuten in lauwwarm water met een scheutje ammoniak gelegd. Geen idee wat de ammoniak doet, dat heb ik nageaapt uit een ander verslag. Weet iemand dit?
Vervolgens het droogoefenen toegepast op de geweekte bodems. Ziehier het resultaat:
Bekijk bijlage 224476

Detail van de boeg
Bekijk bijlage 224478

... en een overzicht van de achtersteven.Bekijk bijlage 224482
Ik snap niet zo goed wat je met valse kiel en valse bodems bedoelt? De scheg (die van onder de voorsteven naar de achtersteven loopt) verbetert de vaareigenschappen aan de wind. De bun (ruimte in het midden tussen de schotten) bevatte water om de vis in leven te houden, en staat in verbinden met het open water dmv kaarplaten.
 
Dag Carool, mooie foto's waaruit ik oa opmaak dat de achtersteven bij mij wel veel ronder moet. Je laatste vraag eerst: valse kiel en valse bodem zijn mijn vertalingen van de Engelse begrippen uit de beschrijving: false keel en false bottoms. Onecht was misschien beter geweest. De valse kiel is het centrale deel van het model in de lengterichting waarop alle spanten zijn vastgezet. Dit zet je ook in de kielklem.
IMG_0395.JPG

De valse bodems zijn de onderste vlakke delen van de boot. Deze bestaan uit twee grote delen, in tegenstelling tot de beplanking die naar boven toe gebruikt wordt. Zie hieronder nog eens de foto.
IMG_0426.JPG


Dan even terug naar jouw opmerkingen over de plaatsing van de spanten. Bedoel je uiteindelijk te zeggen dat ik ze er allemaal af moet halen en langs een andere lijn terugplaatsen? En zo ja, welke lijn is dat dan? Mogelijk moet ik meer uitgaan van het verloop van de zijboorden. Deze zijn van notenhout en ik heb niet de indruk dat deze bijgebogen moeten of kunnen worden. Daarmee zouden ze leidend moeten zijn voor het verloop van de spantjes.
IMG_0456.JPG

Daarnaast kan ik niet goed volgen wat je bedoelt met "de achterkant van de spanten bestaat uit rechte vlakken met knikken". Zeg je daarmee dat elke huidplank op zijn "eigen" vlakje komt? Ik begrijp wel dat ik ze aan de achterkant moet meeschuren in de vorm, zodat de huidplanken er zo veel mogelijk tegenaan komen.
 
Misschien antwoord ik een beetje voor mijn beurt, maar het is (volgens mij) inderdaad zoals je zegt. De notenhouten berghouten (of zijboorden - foto hierboven) zijn leidend. De spantjes plaats je tussen het dek en dit berghout, de dikte van de huidplankjes terugliggend onder het berghout.
 
Dag Carool, mooie foto's waaruit ik oa opmaak dat de achtersteven bij mij wel veel ronder moet. Je laatste vraag eerst: valse kiel en valse bodem zijn mijn vertalingen van de Engelse begrippen uit de beschrijving: false keel en false bottoms. Onecht was misschien beter geweest. De valse kiel is het centrale deel van het model in de lengterichting waarop alle spanten zijn vastgezet. Dit zet je ook in de kielklem.Bekijk bijlage 225791
De valse bodems zijn de onderste vlakke delen van de boot. Deze bestaan uit twee grote delen, in tegenstelling tot de beplanking die naar boven toe gebruikt wordt. Zie hieronder nog eens de foto.Bekijk bijlage 225792
Aha, dat zijn termen uit de modelbouw, de vorm van het vlak klopt wel, de kielplank (scheg) is bij een echte botter in het midden van het vlak weg, maar bestaat voor en achter wel.

"Dan even terug naar jouw opmerkingen over de plaatsing van de spanten. Bedoel je uiteindelijk te zeggen dat ik ze er allemaal af moet halen en langs een andere lijn terugplaatsen? En zo ja, welke lijn is dat dan? Mogelijk moet ik meer uitgaan van het verloop van de zijboorden. Deze zijn van notenhout en ik heb niet de indruk dat deze bijgebogen moeten of kunnen worden. Daarmee zouden ze leidend moeten zijn voor het verloop van de spantjes"
Bekijk bijlage 225793 "
Daarnaast kan ik niet goed volgen wat je bedoelt met "de achterkant van de spanten bestaat uit rechte vlakken met knikken". Zeg je daarmee dat elke huidplank op zijn "eigen" vlakje komt? Ik begrijp wel dat ik ze aan de achterkant moet meeschuren in de vorm, zodat de huidplanken er zo veel mogelijk tegenaan komen.
Ieder spant wordt aan de achterkant pas gemaakt tegen de huidplank (gang genoemd bij een botter) Omdat iedere huidplank een verschillende vorm heeft kan dit "pas maken" pas gebeuren als de gang klaar is. Er wordt altijd een aantal hoofdspanten geplaatst met strooklatten erlangs. Deze geven het verloop van de latere huidgang aan (zgn. uitstroken, hierdoor voorkom je knikken in de romp).
Dit laatste kun je goed zien op de film van Willem Vos, van boom tot botter op timestamp 02:47) Op timestamp 04:51 kun je heel mooi zien wat de positie van de dekenpoten is tov het vlak (de bodem) van het schip...die staan er ruim buiten, steunend op de liggers. Maar, het kan zijn dat het model daar niet in voorziet. Is er een visbun met open kaarplaten aan de onderkant van de buitenkant in voorzien?
 
overigens waren sommige botters aan de achterkant hoger en ronder dan andere. Dit hing o.a. af van het vaargebied). Oostwalbotters (Vollenhove, Elburg, Harderwijk, Urk hadden vaak rondere hogere konten omdat die vaak voor de wind terug naar de haven moesten, terwijl Westvalbotters vaak aan de wind terugzeilden.
 
de tekening de dhr. Groeneberg plaatst komt erg aardig overeen met de werkelijkheid. Zie je dat daar op het achterste deel van de kuip geen zitters staan, maar oplangers?
 
En ik zou inderdaad eerst het berghout plaatsen dan kunnen de gangen daaronder mooi recht lopen. Het berghout en de zeeg daarin bepaalt sterk de vorm en uitstraling van het schip.
 
OK. Dank voor je advies. Dan ga ik nu de spantjes verwijderen. Gelukkig kan dat nog vanwege de secondenlijm-gel. Met houtlijm zou dat niet meer lukken. Daarna het boord bevestigen aan het dek (de voorkant). De achterkant tijdelijk vastzetten, en dan de spantjes op maat maken en plaatsen. Dat zal wel even tijd vergen.
Ik denk niet dat er een zeeg in het boord komt. Daarvoor loopt de deklijn te veel recht toe recht aan door naar het achterdek. Ik zal nog eens op de tekening kijken.
 
En ja, er is een visbun met open kaarplaten voorzien. Voor het overige moet ik het doen met de onderdelen zoals ze in de doos geleverd worden. Dus of alles "modelgetrouw" wordt uitgevoerd? Dat kan ik niet beoordelen.
 
Back
Top