Kanonneerboot Nr.2 van Kapitein J.C. Van Speyck / Cannoniera Olandese Nr.2 (MANTUA Art. 797)

Ziet er weer netjes uit Adri.
Ik denk wel dat ik er zelf voor gekozen zou hebben om de opening aan de onderkant van de strop met wat soldeertin te sluiten of met metaallijm, dan weet je zeker dat het nooit meer los komt. Sec.lijm word na drogen erg hard en breekt daardoor makkelijker, ook na verloop van tijd.... (straks na het aanbrengen van de touwen komt er uiteraard best wel een beetje spanning op te staan)

 

Solderen heb ik geprobeerd maar dat hechtte niet (strop is geen koper of messing), metaallijm is/was misschien een beter idee.

 

Er zijn wel meerdere soorten metaal die je kan solderen, als het maar dun genoeg is. De deeltjes licht opruwen, en soldeervet of pasta gebruiken (bijv. S-39). Maar als het echt niet lukt, dan gebruik ik epoxy lijm van bison (twee componenten) nadeel is de lange droogtijd, maar dan zit het ook net zo vast alsof het gelast is. En misschien blijft het nu ook wel zitten, zoals je het gedaan hebt

 

Het plaatsen van de Rust(89), Zwaard(93) en Strijkklamp(94)

Dan is het zover om de onderdelen op de boot te plaatsen, omdat de Rust met zijn 3 putting sleuven een “vaste” plek hebben aan de reling wordt deze als eerste geplaatst. Daarna kun je bepalen waar het 3 mm gat geboord moet worden voor de zwaardpin 93Q. Kijk even goed op de tekening omdat je ertussen nog enige ruimte moet overhouden straks om de houder (96) van de bootshaken en riemen te kunnen plaatsen en zorg ervoor dat in verticale richting je net uitkomt in het midden aan de binnenkant van je reling en het dek.
En dan komen de Strijkklampen(94 2x), deze bevinden zich in de laser gesneden triplexplaat van 5 mm en toen ik ze dry-fit plaatste schrok ik van de afmetingen, het leken wel de vleugels van een draagvleugelboot.
Ze waren niet alleen in dikte (5 mm) maar ook in de breedte totaal over gedimensioneerd. Ik zal even ingaan op de functie van de strijkklampen: De strijkklamp is een horizontale balk aan de romp van een schip die meestal net boven de waterlijn aangebracht wordt en waartegen het zwaard, in gestreken toestand (in het water), met de achterkant tegen aan rust. De strijkklamp zorgt ervoor dat het zwaard de juiste hoek t.o.v. de lengteas (de zandstrook) zal behouden.
Hieronder heb ik even een foto geplaatst met de geleverde 5 mm Triplex Strijkklamp dry-fit tegen de romp geplaatst en de achterkant van het zwaard tegen het berghout, hierbij heb ik een afstand gemeten van de buitenkant van het zwaard naar de buitenkant van de strijkklamp van 15 mm. Tel hierbij op de dikte van het zwaard van 4 mm dan zou het zwaard in mijn model 19 mm horizontaal verplaatst moeten worden wil hij in het water kunnen plompen!!!! Op een schaal van 1:43 zou dat in werkelijkheid 43x19= 820 mm zijn. Dus er zou dan een overbrugging ruimte tussen het zwaard en de berghouten van 82 cm!!! moeten zitten, en dat komt mij wel erg ruim over.


Om de bekende reden heb ik de 5 mm Triplex uitvoering door een 4 mm hardhouten model vervangen. Als eerste heb ik een stapeling gemaakt van een overgebleven stuk kurk en wat verflatjes van de bouwmarkt, hiermee zorg ik ervoor dat de Strijkklamp horizontaal t.o.v. de zandstrook geplaatst gaat worden. De hoogte van deze stapel is 23 mm t.o.v de zandstrook, wat weer overeenkomt met de al eerder bepaalde diepgang van ± 1 mtr. De breedte van de nieuwe hardhouten Strijkklamp is geminimaliseerd en het aanrakingsvlak volgt de romp. Om de bevestiging aan de romp nog enige extra houvast te geven heb ik op het scheidingsvlak nog een drietal spijkertjes zonder kop in de strijkklamp gelijmd daarna even aangezet op de romp en doorgeboord met een 0,6 mm boortje.

 

De grote mast (1)

De grote mast wordt ruwweg opgebouwd uit 4 stukken; Ondermast (79), Ezelshoofd(79H), Marszaling(80), en Steng(81)De Marszaling had meerdere functies: het zorgde voor een solide verbinding tussen de Ondermast en de steng, geeft spreiding aan het staand want van de steng en het ezelshoofd (18 en 19), ook werd een groot deel van het lopend want via hier bediend, en als laatst werd deze ook nog gebruikt als uitkijk en als werkplatform voor de matrozen die in de tuigage werkten.
(Onderstaande 3D-tekening is ter illustratie en is dus niet de Marszaling van de Kanonneerboot)

n.b. omdat we nu de ‘hoogte’ ingaan zal het soms nodig zijn om één van de talloze lijnen van het staand en lopend want te benoemen, ik ga niet zover om iedere lijn hun eigen benaming mee te geven maar volsta om erachter met een kleiner lettertype en cursief het lijn-cijfer mee te geven zoals die aangegeven wordt op tekening 3. >>> voorbeeld: (18 en 19)
Omdat op de samenstelling tekening 3 rondom de mast het een wirwar was van lijnen en het meer leek op het spoorwegemplacement van Amsterdam-Centraal heb ik om niet te ‘verdwalen’ met kleurstiften de gehele mast op de tekening ingekleurd om de afzonderlijke delen er uit te lichten en hun plaats te geven.

Ik kwam op de Ondermast op tekening 2 een vreemd doorlopend rechthoekig gat tegen die ik niet thuis kon brengen er staat ook geen maatvoering bij en in de bouwomschrijving wordt hij ook niet benoemd. Ik zie op de samenstelling tekening ook geen enkele want-lijn hier langs of doorheen lopen waarschijnlijk een doorvoer gat voor iets ? Misschien kan iemand hier opheldering over geven? Op onderstaande foto rechtsonder aangegeven met een vraagteken.

In de bouwbeschrijving van de grote Mast begint men bij de Ondermast(79) te vermelden: “Vernauw de grote mast zoals aangegeven op plan 2” >> naar mijn mening had de tekening toch wel iets duidelijker kunnen wezen. Zo’n 50 jaar geleden werd mij op de “Ambachtsschool” al geleerd dat als er op een As een plat vlak getekend werd, men ter onderscheid hiervan er in kruis op moest tekenen. Helaas is dit hier niet gebeurd en men zou gemakkelijk hiermee de fout in kunnen gaan. Dus even een verdere uitleg van mij: ter hoogte van de marszaling dient de ondermast over te gaan in een vierkant gedeelte, dit is prullerig weergegeven door er een vierkantje bij te zetten (zie inzet rechtsonder). Als je nu op de 1:1 tekening gaat meten blijken de zijden een vierkant te vormen van 8 x 8 mm. Hier is na mijn mening alweer een fout gemaakt want als je even dryfit de mastzaling compleet in elkaar hebt gezet dan blijk dat er op de plaats waar straks de mast doorgestoken wordt(zie rood kruisje en inzet linksboven) om het een beetje stevig te kunnen verlijmen hier een vierkant van 10 x 10 h= 6 mm moet blijven staan. Dus mijn advies is als volgt:
Kort de ondermast op lengte af; maak de as-tap aan de voet Ø 6 x 10 mm; maak eerst aan de ondermast-top over een lengte van 70 mm een vierkant gedeelte van
±10 x 10 mm en maak deze passend aan zijn ligplaats tussen de marszaling; laat deze 6 mm (=hoogte langszaling 80B) staan en vijl het overgebleven gedeelte naar vierkant 8 x 8 mm. Hierna pas verjong je de overgebleven ondermast lengte van Ø 12 mm aan de voet tot Ø 8 mm net onder de Marszaling.
Nog even een opmerking over de dwarszaling 80C (2x2 L=110 mm) deze is gevaarlijk dun en relatief lang 110 mm >> zoek in de 2x2 mm strip een goed gedeelte uit zonder een beginnende breuk van bv. een noest want straks komen er 4 lijnen doorheen die best wel gespannen moeten gaan worden en vergeet niet nu al de 4 gaten 0,6 mm te boren!!
Het Ezelshoofd 79H heb ik vervangen door een hardhouten uitvoering, en als laatste bij de Steng 81 Ø 8 mm mag je zelf kiezen hoe lang hij wordt, in de stuklijst staat hij vermeld met een lengte van 270 mm en gemeten op de 1:1 tekening gemeten is hij 245 mm lang. Wel even verjongen van Ø 8 mm naar Ø 5 mm.

 

Waar het rechthoekige gat voor dient, dat zou ik ook zo niet weten Adri, daar zal toch jou beschrijving en/of tekening(en) uitsluitsel over moeten geven. Ik heb diverse boeken geraadpleegd, maar ik kom er niet uit.

 

Ik heb het vermoeden Piet dat er een katrol in zou moeten zitten waar een enkele lijn langs loopt voor diverse takelwerkzaamheden aan boord,
het gat loopt in ieder geval dwars op het schip. Het zou ook kunnen dat het bij het laden of lossen gebruikt wordt. maar zowel de beschrijving als de tekening
gaan hier niet verder op in.

 

Adrie, compliment voor je zeer gedetailleerde verslag. Zeker de moeite om goed te bewaren

 

En daar ben ik het helemaal mee eens, is en blijft dan een mooi naslagwerk, zoals we er al meer in dit deel van het forum hebben, helaas ontbreken er bij veel mooie en leerzame projecten diverse foto's, maar al zoekende in dit historisch gedeelte kun je toch nog best wel wat wijzer worden

 

Dank jullie wel Heren, naast het modelbouwen vind ik het ook heerlijk om mijn bevindingen en ergernissen tijdens de bouw op dit op dit forum te delen. Ik denk dat veel mensen niet beseffen dat het maken van zo’n verslag, mij wel 40% van mijn tijd in beslag neemt vanwege het maken van goede foto’s, een goed onderbouwd verhaal, het opzoeken op het Internet of boeken van de goede benamingen in de scheeps-terminologie. Maar het voornaamste is in mijn ogen het behoeden en tips voor misschien ook beginnende medebouwers voor de fouten en problemen die ik tijdens de bouw tegenkom.
De maand september zal ik minder vaak een bijdrage op dit Forum kunnen plaatsen want dat wordt een drukke maar prettige maand voor mij, ten eerste hoop ik volgende week voor de derde keer Opa te worden, in de tuin moet voor de winter een aangrijpende verbouwing plaatsvinden, de stookhout voorraad moet nog voor de komende winter aangevuld worden, we moeten nog op jacht naar een nieuwe keuken die we graag begin volgend jaar willen plaatsen en tenslotte hebben we ook nog een vakantie gepland. Al met al hoop ik zo begin oktober weer van de partij te zijn, tot dan.

 

veel plezier en success met je plannen.

 

Dat is nu de reden dat ik (nog geen) verslag bijhoud, mij ontbreekt hier de tijd voor, maar O wee als ik over een paar ?? Jaar stop met werken
Maak dan je borst maar nat.
Tot die tijd volg ik alles en zullen jullie het met mijn commentaar moeten doen.
Succes met de plannen en voorbode derde keer opa, toe maar dat is hartstikke leuk( spreek uit ervaring)

 

Zo zijn we allemaal begonnen Jaques, en het is elke dag genieten.
(ook ik spreek uit nu al weer uit 7 jaar ervaring )

 

Marker
Aangezien ik elke morgen nog steeds zo rond 06.00 uur opsta heb ik altijd nog wel even 2 uurtjes de tijd voor mijn scheepswerf en krijg ik soms nog wel goede frisse ideeën. De ondermast krijgt nog een aantal onderdelen waarvan de positie ten opzichte van elkaar vastligt. Zoals de klampen 79 A/B die dwars op de boot staan en de Lummel-as 79 F die daar weer 90 gr. gedraaid richting het roer staan. De Lummel of Leuter (sorry kan er ook niets aan doen) is het aan het voorste uiteinde van de giek (of ook boom) (83) bevestigde, scharnierende gedeelte. Ik kom hier later op terug.
Om deze posities t.o.v elkaar te waarborgen gebruik ik het rechthoekige gat, waar we het al over hadden gehad, om er een latje van 5x2 L= 90 mm als “Marker” in te schuiven, tevens geef ik een extra cirkeltje op het 10x10 mm platte vlak wat mijn boegzijde gaat worden. Beide “Markers” zullen me straks helpen de Ondermast met zijn onderdelen in de juiste positie en plaats te zetten. Ook kan ik de Marzaling (80) hiermee straks in 3D, de juiste horizontale rotatie en verticale positie meegeven.
(n.b. Heeft het gat toch nog enig nut Piet.)

 

De grote mast (2): het monteren onderdelen ondermast

Dankzij mijn “Marker” kan je nu gemakkelijk de onderdelen op de ondermast op de juiste plaats maar nog belangrijker met de juiste 90 gr. hoek-verdraaiing plaatsen. Ik leg daartoe mijn “marker” op 2 vierkante balkjes van 6 x 6 mm wat een stabiele ligging geeft om de bevestigings gaten te boren.

Om te beginnen heb ik eerst de Kraag 79C geplaatst omdat deze straks aan beide kanten opgesloten wordt. Ik heb gebruik gemaakt van het voorgesneden Triplex model (5 mm) en om de ‘wafelvorm’ hiervan te verbergen heb ik de kraag voorzien van een koperen band die ik nog had liggen. Voordat je hem plaats vergeet niet om de 16 Korvijnagel gaten van 1 mm op te boren naar 2 mm anders passen dadelijk de Korvijnagels niet en eenmaal geplaats kun je er onmogelijk bij. Rondom de kraag zijn 16 gaten voor de korvijnagels geboord die volgens een uitsnede van de onderstaande tekening 2 allemaal druk bezet worden, de cijfer geven de lijnen aan van het lopend want. Vreemd genoeg zaten er in de Blister verpakking maar 8 in plaats van 16 Korvijnagels !!! alweer het zoveelste staaltje van onzorgvuldigheid van de leverancier Mantua, de gehele doos rammelt van tekortkomingen en dit zal daarom ook in mijn eindconclusie duidelijk naar voren komen. Na enig zoekwerk op het internet toch nog bij ‘Modelbouw Krikke’ in Groningen de juiste afmeting van 18 mm gevonden en besteld (zoekterm: Aeronaut 548168 Korvijnagel Donker Hout 18 mm 20 Stuks € 3,90+ verzendkosten)

Daarna heb ik de 2 klampen 79 eerst vervangen door een hardhouten model van 2 x 2 mm omdat de triplex uitvoering al uit elkaar brak toen er naar keek en daarna deze dwars op de mast geplaatst. (zie 1e foto rechtsboven).

En als laatste de Lummelband-Lummelas en de Spil voor de Giek geplaatst. Ik zal hier even wat dieper op ingaan omdat je niet geheel op de afmetingen van de tekening kunt afgaan. De Lummelband+ lummelas met daaraan het scharnierende gedeelte van de Spil die later in het midden van de Giek geplaatst gaat worden moet op een dusdanige hoogte op de ondermast geplaatst gaan worden dat hij straks, als de giek geplaatst gaat worden, vrij over de gangspil (75) met hier bovenop het kanon kan bewegen. Leg daartoe even tijdelijk een ruw stuk rondhout van Ø 6 mm over de steun voor de Giek op het Roer en over het kanon. In mijn geval lag deze aardig parallel met het dek. Hierna is het zaak om de spil 83D in horizontale positie op een dusdanige hoogte op de Mast te monteren dat tussen het Kanon (75) en de Giek 2 á 3 mm speling zit.
Nog even een korte opmerking over het maken van de Lummelas 79F en de Spil 83D, beide onderdelen van het scharnier worden gemaakt van de Ø 2 mm messing draad en is even een precisie werkje vanwege de afmetingen, het spijkertje dat je op de eerste foto linksboven ziet heeft een afmeting van 0,7 x 10 mm. In de Lummelas 79F moet een sleuf gemaakt worden van 6 mm lang en ± 0,8 mm breed. Dit kun je gemakkelijk doen door de 2 mm draad in een mini-bankschroef te klemmen en dan met een vaste hand met een Dremel doorslijpschijf van 0,5 mm en veilig achter je loep-lamp (of veiligheidsbril !!) voorzichtig de sleuf te slijpen .
n.b. de ultra dunne schijf wil nog wel eens breken en door de kamer vliegen, voorzichtig dus.

Als laatste nog even een foto van de andere kant, de Windas 71 die volgens de tekening al eerder was geplaatst (zie tekening 2e foto) heb ik 3 mm richting de schoorsteen moeten verplaatsen omdat deze naar mijn mening te dicht op de mast stond, ik had hierdoor bijna geen ruimte om het lopend want aan de achterste Korvijnagels aan te slaan. De windas had ik met 2 spijkertjes verankert op het dek, door deze verplaatsing lieten het 2 spijkergaatjes achter op het dek. Door er nu twee extra steunen tegen de Betingstijl aan te zetten had ik deze 2 hinderlijke gaten ‘weggepoetst’. De nog ontbrekende 8 Korvijnagels zijn op dit moment onderweg naar Assen. Nu nog een 'likje' beits en dan gaan we omhoog, richting de Steng (81)

 

mooi gemaakt

 

Wat een prachtig mooi wwrk zeg...

 

De Mast compleet
Nu de mast compleet is heb ik geprobeerd dit in een enkel plaatje te vangen, maar gezien de masthoogte vanaf het dek langer is dan de Kanonneerboot van roer tot boeg vallen de details van de marszaling en de spriet een beetje weg. Ik heb ze in het onderstaande plaatje er even uitvergroot toegevoegd. Ook heb ik alvast de Giek even ruw maar wel op lengte opgehangen in de positie zoals hij straks onder het Grootzeil zal hangen. (10 graden omhoog, hiermee komt de spil met het kanon er bovenop voldoende vrij te liggen)

En nog even een foto van de Ondermast met de Korvijnagels nu compleet en de Giek in de Lummel.

 

Netjes!

 

Mooi Hoor A3