Austria 'Elefant' II

Klopt. Superspul.

 

Vanmorgen kwam iemand een model ophalen dat ik te koop had gezet. De Elefant vleugel lag op de bouwtafel. Al pratend over de hobby kwam het verhaal van Elefant-I voorbij. Deze persoon bekeek de nieuwe vleugel en zei: "Die breekt niet meer!" Blijkbaar ziet het er stevig genoeg uit .

 

Mee eens.
Daarvoor is meer geweld dan vliegen nodig (b.v. een lier of een boom ....)

 

Bij de vorige Elefant heb ik een lierstart nooit overwogen, omdat ik al aanvoelde dat die belasting teveel zou zijn. Mogelijk had hij een voorzichtige lierstart gehouden, maar lekker zou ik nooit hebben gestaan.

Nu de vleugel sterker uitgevoerd is wordt het een andere overweging. Nog steeds voel ik enige schroom om een 5m model aan de lier hangen, zeker met de hoge slankheid van de Elefant. Maar als de vleugel sterk genoeg is zou het wel mogelijk moeten zijn. Het zou het aantal keren dat ik kan vliegen met dit model wel vergroten.

Ik kan natuurlijk straks als het model klaar is gewoon voelen hoe het model 'aanvoelt'. Dat is al een belangrijke factor. Misschien voor de zekerheid toch maar een lierhaak in de romp bouwen.

Jullie gedachten over een lierstart??

 

De belasting tijdens een lierstart hangt helemaal ervan af hoe jij stuurt.............

 

Ik had idd. meer een 'geweld' lierstart voor ogen, een lierstart die lijkt op een elastiekstart zal zeker wel kunnen. Maar die jump aan het eind moet je vergeten ...
Haak wat meer naar voren scheelt ook in de max haalbare Cl.

 

Een mooie schaal-start lijkt me voor dit model meer gepast. Op het einde netjes van de lijn af glijden .......
Daarom heb ik ook zo'n hekel aan dat "takelen" bij sleepstarts !

 

Uiteraard is een rustige lierstart met gematigde snelheid wat ik voor ogen heb. Toch blijf ik het een beetje een eng idee vinden.
Eerst maar kijken hoe stevig het geheel voelt als het af is. Maar ik denk wel dat ik een harhouten blok in de romp maak waar eventueel een lierhaak aan bevestigd kan worden.

 

Lierstart, zou ik niet doen.
Voor zo,n afmeting (5m) blijft dit een risico zwangere bedoening.
Gewoon voorzichtig slepen.
Dit met aangepast motorvermogen.

 

Bij het verlijmen van de onder-beplanking is er één rib geweest die niet helemaal aansloot. Dit bleek de rib te zijn waarvan het achterste steunvoetje was afgebroken. Waarmee het nut van die voetjes voor elke rib is bewezen. De bovenkant van de rib is alweer licht afgeschuurd om hem in lijn te brengen met de bovenzijde van de omliggende ribben.
De rest van de ribben ligt mooi tegen de beplanking.


Ik heb een lijstje gemaakt met klusjes die ik nog moet doen voordat de bovenste beplanking erop gaat. Ik zie mezelf er wel voor aan om de vleugel te sluiten en dan achteraf te denken: O ja, dat moest ook nog.....


Ter hoogte van de servoplank heb ik een stuk beplanking verwijderd waar straks een luik komt om bij de servo te kunnen. Om de juiste omlijning af te kunnen tekenen steek ik twee spelden door de beplanking waartussen ik het balsa insnij.


Daarna het scalpel langs de ribben en ligger halen voor de rest van de snedes. En dan heb je een vierkant gat in de vleugelhuid. Het luikje zelf maak ik in een later stadium.


De verstoorders zijn elektrische exemplaren met de motor direct op de verstoorder gemonteerd. Er is een linker en een rechter verstoorder.


Als steun voor de verstoorders zijn 2 vierkante balsa profielen in de vleugel gelijmd.


Deze latjes moeten op enige plaatsen wat ingesneden of gevijld worden om bijvoorbeeld scharnierpunten en bedrading genoeg ruimte te geven.


Hierna past de verstoorder als gegoten.


De verstoorder wordt met enkele druppels epoxy aan de balsa latten gelijmd. Aangezien de epoxy nogal koud en dus dik is zet ik deze eerst even voor de straalkachel. Daar wordt het een stuk dunner van.




De resolutie van de aansturing is niet geweldig, maar voor een verstoorder is dat geen probleem. Verder is het een prachtig systeem.


In de tip wordt een messing buis verlijmd als torsiepen voor het buitenste vleugeldeel. Mijn idee was eerst om in beide vleugeldelen een huls te lijmen en daar een stalen pen in te zetten, maar ik heb de huls nu wat langer gelaten waardoor hij aan de buitenkant uitsteekt. Het uitstekende deel valt straks in het gat in de wortelrib van het buitenste vleugeldeel. De huls is nu de torsiepen zelf geworden. Zo heb ik straks minder losse pennen om mee te nemen (en zo kan ik ze niet vergeten!) en deze oplossing is lichter.


Voor het rolroer heb ik extra diagonale ribben gemaakt. Nog best een werkje als je het precies wilt doen! Bij de vorige Elefant waren de rolroeren wat slap, vooral die van het buitenste vleugeldeel. Het heeft nooit problemen gegeven, maar ik wil toch eens proberen of deze oplossing het roer stijver maakt. Ik verwacht een duidelijke verbetering, en veel gewicht voeg ik niet toe. De ribben moeten nog worden ingelijmd.


Ik heb een begin gemaakt met het verwijderen van de bouwvoetjes. Van de triplex ribben zijn ze verwijderd. Hiervoor heb ik een mooi klein zaagje, nog zo'n stuk gereedschap waar ik zeer veel plezier van heb.


Mijn oude (goedkope) multitool gaf laatst de geest, dus nu een mooie draadloze Dremel gekocht. Daar heb ik geen spijt van, dit draait toch wel mooier. Hiermee zijn de zaagsnedes afgewerkt. Straks bij de balsa ribben snij ik de voetjes weg met een scalpel en doe ik de afwerking met een vijl.

 

Gaat mooi man!!

Paar vragen uit eigen belang.. Hoe dik zijn de te plaatsen balkjes in jouw rolroer uitsparing? De latjes die dus het scharnier gaan vormen? En denk je dat diagonale ribben in het roer beter helpen dan gewoon een hulpliggertje in het roer?

 

Japie, goede vraag over de diagonale ribben.

Eerst antwoord op je eerste vraag: de rolroeren en achterlijst van de vleugel krijgen beide 3 mm balsa. De spleet aan de bovenzijde is nu dus 6 mm. Aan de onderzijde is de spleet nu groter, omdat er straks een V-groef komt om uitslag van het roer naar beneden mogelijk te maken. Op een paar plaatsen komt nog een extra massief stuk balsa tegen de 3 mm latten om een scharnier in te plaatsen.

De diagonale ribben zijn bedoeld om de torsiestijfheid te vergroten. Eerst iets meer achtergrond over torsiebelasting.

Een groot deel van de torsiestijfheid komt van het feit dat de vleugel en roer als doosconstructie zijn uitgevoerd. Een doosconstructie houdt in dat er aan alle zijden een wand is die belastingen op kan vangen. Op het moment dat ik straks de bovenbeplanking aanbreng wordt de doos gesloten en neemt de torsiestijfheid enorm toe ten opzichte van de huidige situatie (nu is de doos nog niet gesloten). Hier komt bijvoorbeeld ook de naam 'D-box' vandaan. Dit duidt een vleugel aan waarbij het gedeelte voor de ligger beplankt is. Met wat fantasie kun je de ligger zien als staand deel van de hoofdletter D, de beplanking voor de ligger vormt het ronde deel. Het totaal maakt een dichte doos (box) die torsiestijfheid geeft aan de vleugel. De open ribben die aan de achterkant dan uitsteken geven alleen vorm, geen torsiestijfheid. Een volledig beplankte vleugel (zoals bij deze Elefant) geeft meer torsiestijfheid dan een vleugel met alleen een D-box. Een open constructie zoals bij bijvoorbeeld de Introduction heeft de minste torsiestijfheid, hier wordt wel een doos gevormd door de bespanning maar die kan minder belasting opnemen dan houten beplanking.

Het roer is wel een gesloten doosconstructie, maar door de grote lengte in verhouding tot de kleine breedte en nog kleinere hoogte (hoe dikker de doos, hoe groter de stijfheid) heeft het roer toch beperkte torsiestijfheid.
Als je een vierkant stuk huid bekijkt op een doosconstructie die op torsie wordt belast, dan zie je dat het vierkant wil vervormen tot een ruit. Twee tegenoverliggende hoeken van het vierkant willen uit elkaar bewegen, de andere 2 hoeken willen naar elkaar toe. Welke hoeken naar elkaar toe gaan en welke uit elkaar gaan hangt af van welke kant de torsie op gaat (linksom of rechtsom). In mijn roer komt het erop neer dat de achterlijst van de ene rib naar de voorkant van de volgende rib wil bewegen (andersom bij de rib aan de andere kant). Door nu vezels diagonaal door de doos te laten lopen maak je het veel moeilijker om de huid tot een ruit te laten vervormen. Als het roer op torsie belast wordt worden de diagonale ribben uit elkaar getrokken of in elkaar gedrukt, precies in de vezelrichting van het balsa.
Kijk maar eens naar een vleugel van glas- of koolstofvezel. De matten worden met de vezels diagonaal aangebracht (45/45) om de vleugel torsiestijf te maken. Buigstijfheid wordt al verzorgd door de ligger in de vleugel. Als de vezels in spanwijdte- en koorderichting worden gelegd (0/90) wordt de vleugel veel minder torsiestijf.

Een extra ligger in het roer vergroot de buigstijfheid van het roer in spanwijdterichting, maar geeft nauwelijks extra torsiestijfheid. En juist die torsiestijfheid moet worden vergroot. Buigstijfheid is geen probleem.

Hopelijk is het verhaal een beetje duidelijk, lastig uit te leggen.

 

Je kunt de afschuifbelasting door torsie overigens heel mooi zichtbaar maken bij een bespannen vleugel. Als je een bespannen vleugel tordeert (wortel voorover draaien en tip achterover) dan zie je de folie in de 'hokjes' kreukelen. Met een hokje bedoel ik de ruimte tussen ligger, 2 ribben en de achterlijst. 2 tegenoverliggende hoeken van zo'n hokje bewegen van elkaar af, in die richting komt extra spanning op de folie. De 2 andere hoeken bewegen naar elkaar toe, in die richting gaat de folie hobbelen omdat de spanning eraf gaat. De folie boven en onder kreukelt niet parallel aan elkaar, maar de kreukels boven en onder lopen haaks op elkaar. Draai de torsiekracht om en de kreukels gaan ook 'andersom' lopen.

Door in zo'n vleugel diagonale ribben te plaatsen zou je ook voorkomen dat de hoeken van de hokjes naar elkaar toe of van elkaar af kunnen bewegen, daardoor neemt de torsiestijfheid toe.

 

Alle bouwvoetjes zijn inmiddels verwijderd. Bij de balsa ribben kun je dat met een mesje doen. Ik heb een loeischerpe scalpel waarmee ik subtiel hele dunne laagjes hout van de rib kan snijden/schrapen tot de rand van de rib weer mooi doorloopt.


Aan het eind hou je dan best een berg voetjes over.


De bovenzijde van de voorlijst is geschaafd tot net boven de ribben. De rest gaat volgende keer met de schuurlat. Ik blijf die bergen schaafkrullen mooi vinden.


De diagonale ribben in het rolroer zijn verlijmd. Aan de onderzijde knijpen de lijmklemmen op een lat om afdrukken van de klemmetjes in het balsa te voorkomen.

 

Raymond, enorm bedankt voor je uitgebreide antwoord. Ik heb weer veel opgestoken! Dank!!

 

De achterlijst is taps afgeschuurd. Op de ribben plak ik een strook plakband zodat je niet meteen het balsa schuurt. Werkt prima! De gipsplaat heb ik even verwijderd en de achterlijst is op de rand van de bouwtafel gelegd voor een mooie scherpe rand om op te kunnen schuren.


Door de gipsplaat voor de vleugel te leggen heb ik een mooie rand om de vleugel tegenaan te duwen, zo blijft de vleugel mooi uitgelijnd met de rand van de bouwtafel. Anders ben je langer bezig met de vleugel elke keer netjes langs de rand leggen dan met schuren zelf.


Ook de hulpvoorlijst is vlak geschuurd met de ribben. Ook hier het trucje met het plakband.


Vanavond ben ik aan het solderen geweest. Een noodzakelijk kwaad in onze hobby.
In de tip wordt een servo-contrastekker gelijmd met wat epoxy.


Op de rib maar even een geheugensteuntje gezet om straks het verkeerd-om plaatsen van de stekker te voorkomen.


In de wortel gebruik ik de groene MPX stekkers. Ik heb wat soldeerplaatjes gekocht om eens te kijken of dat makkelijker soldeert. Dat gaat zeker makkelijker! Mooie uitvinding. De groene stekker zit met een klein beetje smeltlijm in de zwarte houder gelijmd. Door de zwarte houder uit de vleugelwortel te schroeven kan ik het geheel makkelijk verwijderen mocht dat later nodig zijn.


Alles gesoldeerd en wel in de vleugelwortel:


Het snoer van de remklep was maar netaan lang genoeg om hem niet te hoeven verlengen. Ik kan de stekker zover naar buiten trekken dat ik de draden nog los kan solderen als er iets vervangen zou moeten worden. Maar ruim is het niet. Er gaan één plus- en min-draad richting de 2 rolroer servo's, uiteraard wel 2 signaal draden.

Ook hier een geheugensteuntje voor het maken van de contrastekker later.


De plus en min moeten worden opgesplitst bij de rolroerservo.

 

Wat zal ik hier van/op zeggen ,..
Gewoon een pracht stuk modelbouw, heb het draadje vanaf het begin gevolgd.
En denk dan wat fijn als je het gebruik van zowel de pc ( het ontwerpen/tekenen) het hout, het gereedschap en alles wat er bijkomt beheerst om zoiets moois te kunnen maken.
En niet onbelangrijk , hoe fijn is het dat je er een ruimte voor hebt---- waar al het benodigde aan gereedschap staat /hangt en een fijne bouwtafel hebt ----- zodat je ook nog ff tussendoor iets kan doen en er ook zo weer bij weg kan lopen zonder dat je de eettafel eerst weer netjes moet achter laten ..

Joop

 

Joop, ik ben blij dat je een beetje geniet van het verslag. Daar hoop je op, er gaat stiekem nog best wat tijd zitten in het bewerken en plaatsen van alle foto's e.d. Ik merk dat er best veel mensen meelezen, dat maakt het leuk om te doen.

Daarbij ben ik inderdaad gezegend met een bouwhok waar ik alles kan laten slingeren (soms laat ik wel eens wat teveel slingeren, waardoor ik door al het hout het bos niet meer zie). De beheersing van het houtbewerken is met de tijd gekomen door de diverse projecten die ik hiervoor gemaakt heb. Nog steeds leer ik zeer regelmatig dingen bij, maar soms verbaas ik me ook over hoe makkelijk ik tegenwoordig sommige dingen maak. Ik vind het heerlijk om met hout aan de gang te zijn. Composiet vliegtuigen zijn prachtig, maar de wijze van bouwen trekt me veel minder.

En niet alleen het bouwen zelf is leuk, maar ook het rekenen, tekenen e.d. Dat geeft zo'n project iets extra's waar ik veel voldoening uit haal. En zo heb ik nog het idee iets te doen met mijn opleiding HTS Vliegtuigbouw, al is het maar een piepklein beetje.

 

Rond de uitsparing die de rolroerspleet gaat vormen heb ik een paar blokjes hout aangebracht waar ik straks scharnieren in kan lijmen. De vorige Elefant had een foliescharnier van Oratex, maar op den duur lag het roer toch niet meer helemaal netjes achter de vleugel, het roer kwam iets omhoog. De scharnieren moeten dat voorkomen. Ook is een blokje balsa ingelijmd waar straks een roerhoorn in geplaatst kan worden.
Geen detailplaatjes, maar hier één van de foto's die ik van de hele vleugel genomen heb om de huidige status vast te leggen, zodat ik na het sluiten van de vleugel toch nog kan uitvinden waar bepaalde elementen zich bevinden.


De beplanking voor de bovenzijde van de vleugel is gemaakt. Deze keer met een schuine las van de verschillende plankjes.


Bij het maken van bovenstaande foto moest ik even een stap achteruit doen. Daar stond echter ook de vleugel in de hoek.


Een hard krakend geluid deed mij enigszins ineen krimpen. Met mijn hak had ik een mooi gat in de vleugel getrapt.


De dingen waar ik mezelf voor uitgemaakt heb zal ik hier niet herhalen, maar de strekking kunnen jullie vast raden . Kleine illustratie: toen ik vanuit de garage de woonkamer weer inliep werd ik heel stil aangekeken door echtgenote en kind. Ze durfden niet te vragen wat er was gebeurd.....
Nu kan ik heel even flink tekeer gaan, maar dan ben ik het ook snel weer kwijt. Dus meteen maar werken aan een oplossing.

Het uitgebroken stukje hout kon ik mooi terugschuiven in het achtergelaten gat.


Beetje secondenlijm op de randen laten lopen.


En dan zie je er aan de buitenkant al niet heel veel meer van.


Een extra stukje 1,5 mm balsa aan de binnenzijde versterkt de plek nog wat verder.


Zojuist heb ik de boven-beplanking aangebracht. Eerst alles insmeren met lijm. En weer zie je dan: veeeeel ribben! Je moet wel enigszins doorwerken om ruim binnen de werktijd van de lijm te blijven.


De beplanking ligt er nu op, morgen kijken hoe het resultaat is.


Het sluiten van de vleugel is een belangrijke stap op weg naar het eindresultaat, maar toch heb ik er altijd een wisselend gevoel bij. Het is ook erg zonde om de prachtige constructie totaal aan het zicht te onttrekken. Alle uren die je erin hebt gestopt, de mooie ontworpen en gefreesde ribben, de strakke webbings, alles weg! Nou ja, niet weg natuurlijk, onderhuids doet alles straks hopelijk goed zijn werk.

 

Volgende keer de naaldhakjes uit voordat je gaat bouwen!