Bouwverslag Statenjacht (Billing Boats)

De versiering van de patrijspoorten (weet niet zeker of dat zo heet hier trouwens!):

Bekijk bijlage 530944

Een patrijspoort, was op oude schepen een opening in een poortklep die apart geopend kon worden en diende voor ventilatie of verlichting. Tegenwoordig is een patrijspoort een ronde opening in de romp of opbouw die met een glazen klep waterdicht kan worden afgesloten en dient als raam.

De versierde gaten op het statenjacht zijn in feite gewoon kluisgaten. Een kluisgat is een ronde of ovaalronde opening in de verschansing voor het doorvoeren van o.a. ankertrossen/kettingen, kabels en meertrossen. De versiering zoals op het statenjacht is de zogenaamde 'baard' van het kluisgat en is bedoeld als slijtkrans.
 
Een patrijspoort, was op oude schepen een opening in een poortklep die apart geopend kon worden en diende voor ventilatie of verlichting. Tegenwoordig is een patrijspoort een ronde opening in de romp of opbouw die met een glazen klep waterdicht kan worden afgesloten en dient als raam.

De versierde gaten op het statenjacht zijn in feite gewoon kluisgaten. Een kluisgat is een ronde of ovaalronde opening in de verschansing voor het doorvoeren van o.a. ankertrossen/kettingen, kabels en meertrossen. De versiering zoals op het statenjacht is de zogenaamde 'baard' van het kluisgat en is bedoeld als slijtkrans.
En 2ponds kanonnen.
 
Bedankt @TIMBERWOLF voor je bericht!

En @pietsan voor de toelichting! Goed om te weten. Ik vind het opvallend dat het zoveel kluisgaten zijn, en dat ze zo laag bij het dek zitten. Ergens lijkt dat niet handig met al dat water dat naar binnen kan komen. Anderzijds, hoge golven zullen ze wel niet vaak zijn tegen gekomen.

Inderdaad, @Mees Ippel , er komen ook bij dit model nog een tweetal gezellige kanonnen bij die door de kluisgaten kunnen schieten...

@Pingu57 bedoel je of dat op dit model zo is (dan: inderdaad), of dat het zo zou moeten zijn? In dat geval weet ik het niet, hoewel dit model is gebaseerd op een als ik het goed heb eigentijds model dus ik hoop dat dat klopt dan
Heb alleen nog geen foto's daarvan opgezocht.
 
Het is een 18e eeuws Statenjacht waar het origineel van in het Scheepvaartmuseum staat/stond.
Statenjacht.jpg

Dit komt uit het boek Nederlandse jachten en binnenvaartschepen van G.C.E. Crone, uit 1926
 

Bijlagen

  • 0D4B20E6-74B5-4FD5-8397-9FC545D3DCC2.jpeg
    0D4B20E6-74B5-4FD5-8397-9FC545D3DCC2.jpeg
    321,8 KB · Weergaven: 94
De bouw ging verder met het roer. In de doos zat een vooraf uitgezaagd stuk multiplex dat ik heb besloten om te gebruiken. In plaats van hier de vorm van de losse onderdelen in te kerven heb ik zelf losse plankjes gemaakt en die op het middelgedeelte gelijmd:

WhatsApp Image 2023-03-17 at 12.25.58 (2).jpeg


De kieren nog iets meer uitgesproken gemaakt met een vijltje.

In de beslagset zitten voorgevormde messing onderdelen: beugels/vingerlingen met busjes. In elk busje moest nog een pennetje worden gesoldeerd (waardoor ook het busje weer los kwam :)).

WhatsApp Image 2023-03-17 at 12.25.58.jpeg


Voor zover ik weet is messing met hout verlijmen niet echt mogelijk, dus heb ik een gaatje geboord in de beugels en ze met een enkel spijkertje vastgezet op het roer. Vervolgens ook het hout gebeitst en het met harpuis-wit geschilderde gedeelte van de romp voortgezet op het roer. Een handige tip die ik elders las was om het hout in te krassen op de overgang van de twee "kleuren" zodat beits en verf niet in elkaar overlopen:

WhatsApp Image 2023-03-17 at 12.25.57 (5).jpeg


Vervolgens de vingerlingen verlengd met een dun stukje hout, ook weer met kleine spijkertjes vastgezet:

WhatsApp Image 2023-03-17 at 12.25.57 (4).jpeg


Dezelfde handelingen uitgevoerd op de romp van het schip, en hier hangt het roer dan:

WhatsApp Image 2023-03-17 at 12.25.57 (3).jpeg


Scharnieren gaat vrij makkelijk:

WhatsApp Image 2023-03-17 at 12.25.57 (2).jpeg


Vervolgens de roerpen onder het paviljoen doorgevoerd en vastgezet in het roer:

WhatsApp Image 2023-03-17 at 12.25.57.jpeg


Op het dek kan je het roer bewegen met een deftig uitgevoerd "paaltje". Ik moet zeggen, de roerpen zelf is wat ielig uitgevoerd, maar het geheel werkt echt. Om de pen wat stevigheid te geven heb ik hem omwikkeld met touw.

WhatsApp Image 2023-03-17 at 12.25.57 (1).jpeg


En tot slot nog een beetje een willekeurige toevoeging: aan beide kanten een bolder waarop waarschijnlijk t.z.t. de rustlijnen van het anker kunnen worden belegd.

WhatsApp Image 2023-03-17 at 12.25.56.jpeg


Bedankt voor het meekijken en -lezen, en veel bouwplezier allemaal!
 

Bijlagen

  • WhatsApp Image 2023-03-17 at 12.25.58 (1).jpeg
    WhatsApp Image 2023-03-17 at 12.25.58 (1).jpeg
    238,3 KB · Weergaven: 85
Begin februari werd het wel tijd om eens na te gaan denken over het rondhout en de tuigage. Allereerst wat kleine voorbereidende werkzaamheden, zoals de boegspriet met een vlaggenmastje:

WhatsApp Image 2023-03-24 at 12.12.58 (4).jpeg


Wat beleggingspunten op de mast (ik meen "vioolstukken"):

WhatsApp Image 2023-03-24 at 12.12.59 (1).jpeg


Het potje satéprikkers van de Action kwam weer goed van pas!

Dan nog op twee plekken een "overloop". Hieraan worden later blokken bevestigd voor de schoten van het stagzeil en het gaffelzeil. Hier is ook een eenvoudig nagelbankje te zien:

WhatsApp Image 2023-03-24 at 12.12.59.jpeg


Er is in het pakket aardig wat touw meegeleverd, maar ik vind het niet erg mooi, en er zijn ook niet zoveel verschillende maten. Een boek van Akkerman over het Statenjacht (uitgegeven door de NVM) bevatte een aardig lijstje met touwdiameters, afgeleid van de mastdikte (gebaseerd op Witsen, maar ik heb dat zo snel niet terug kunnen vinden):

WhatsApp Image 2023-03-24 at 12.12.58 (3).jpeg


In een spreadsheet heb ik de afmetingen gebaseerd op de mastdikte van dit model, en vervolgens een bestelling geplaatst bij Modellbau Takelgarn. Het touw werd snel geleverd. Het lastigste vond ik nog om het touw op zelfgemaakte klosjes te krijgen...
De door Billing Boats meegeleverde blokken vond ik ook niet zo mooi, en het leek me leuk om eens te kijken of het te doen is om zelf wat blokjes te maken. Te beginnen met de jufferblokken. Hieronder documenteer ik ook even het proces:

Op een stukje rondhout heb ik de breedte van de jufferblokken afgetekend, gevolgd door wat marge voor de zaagsnede:

WhatsApp Image 2023-03-24 at 12.12.58 (2).jpeg


Met het draaibankje en een vijl de groef gemaakt voor het wanttouw:

WhatsApp Image 2023-03-24 at 12.12.58 (1).jpeg


Met de tafelzaag de blokjes losgezaagd. Dan naar de boormachine, het eerste blokje fungeert als sjabloon voor alle volgende. De gaten liggen overigens op een cirkel met de halve diameter; zie de tekening hierboven op het kopietje uit Akkerman.

WhatsApp Image 2023-03-24 at 12.12.58.jpeg


De gaten boor ik ook in het reststukje rondhout, en ik steek er wat spijkers in:

WhatsApp Image 2023-03-24 at 12.12.57 (2).jpeg


Dan het reststukje weer terug in de draaibank. Een voor een prik ik de blokjes er op en tijdens het draaien kan ik zo een mooie ronding schuren aan beide kanten:

WhatsApp Image 2023-03-24 at 12.12.57 (1).jpeg


Alvorens ze te beitsen nog even een plaatje, naast het origineel van Billing Boats:

WhatsApp Image 2023-03-24 at 12.12.57.jpeg


Voor een eerste keer ben ik wel tevreden. De vorm kan nog iets beter en ik kreeg ze de blokjes met moeite allemaal even dik.

Volgende keer meer rondhout en het eerste touwwerk... Veel modelbouwplezier gewenst :)
 
Back
Top