Restaureren/ombouw Bell 47 G Graupner (Oldie)

Bert,

Dat vond ik zelf ook. ;) Het leek mij de beste oplossing. En zoals ze zeggen: Met passen en meten wordt de meeste tijd versleten........:rolleyes:

Ik ben vanavond eens gaan bekijken hoe de servo's geplaatst moesten worden. De servo's die toegepast gaan worden zijn S9202's op roll en nick en een S9253 i.c.m. een G401 Gyro op de staart. Het viel me op dat het het slechts een kwestie was van één gaatje per servo aanpassen om de servo's op hun positie te krijgen. De oude servo's waren qua hartafstand van de bevestigingsbouten iets groter. Ze hangen er nu in voor het passen en meten (daar is tie weer....) maar zullen er nog een keer af moeten. Voor dit pas- en meetwerk de hele staart er vanaf gehaald (pff..:yes: 4 hele schroeven.. en 2 inbusboutjes)

Weer ff een paar fototjes:

full


De tailservo aan de rechterzijde

full


De nickservo in het midden van het mechaniek. De servo steekt verder naar achteren op een kunststofplaatje

full


En natuurlijk de roll servo aan de linkerzijde. Overigens is de lijm op de foto's erg bruin terwijl dat in de werkelijkheid een stuk minder is...
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Danny, ik zou het einde van de sleufjes wat ronder vijlen(?), tegen kerfwerking. Mocht je 'm nog een keer maken: eerst gaatje boren op einde van toekomstige sleuf, inzagen, omzetten.

full
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Ik begrijp je opmerking niet Danny. Bedoel je dat ik krachten/trillingen overschat? Er had "baadt het niet dan schaadt het niet" bij mijn bericht moeten staan
 
Laatst bewerkt:
Ron, ik denk dat Danny bedoelt, dat als je een wat dikkere plaat aluminium zet, dat er dan vanwege de heftige vervorming en inherente kleine scheurtjes in de uiterste vezel, een afronding niet heel veel effect heeft.

Ik denk ook dat het veilig is te zeggen (gezien de netheid van het zetwerk) dat hij zoiets "wel eens vaker gedaan heeft"...

Groet, Bert
 
Aha, duidelijk, materiaal is dus dik genoeg. Ik heb het een paar keer gedaan (zijplaten brandstof-heli, dat wel) en kreeg daarbij de afrond-tip.
Wanneer is het wel zinvol om te doen? Kan het averechts werken?
 
Laatst bewerkt:
Bij mijn weten (maar dat is op dit vlak maar heel beperkt) hebben afrondingen eigenlijk helemaal geen zin bij zetwerk, omdat je bij zetwerk toch al vér over de rekgrens (spanning waarbij het materiaal nog nét in zijn oude vorm terug keert) van het materiaal gaat.

Afronden heeft zin bij bijvoorbeeld vierkante (rechthoekige) gaten: als die een scherpe hoek hebbe krijg je daar een spanningsconcentratie, én een kerfwerking, dan gaat hij daar scheuren. Zie je vooral veel bij bijvoorbeeld deuropeningen in stalen wanden van schepen, en dan wordt er voor het snijden/zagen een gat geboord op de hoeken. Doe je dat niet dan zie je heel vaak na verloop van tijd scheuren uit de hoeken ontstaan.
Ook krukassen worden vaak afgerond op de overgang van krukpen naar krukwang, en die van krukwang naar ashals.

Of het qua sterkte averechts kan werken weet ik niet, maar ik heb bij gelegenheid wel gezien dat afrondingen aan de uiteinden van een vouw leiden tot weglopen van de vouw (vouw is niet scherp en recht tot het eind) maar dat was in materiaal waar al ronde vormen in zaten voor ik het zette.

Groet, Bert
 
Ik denk ook dat het veilig is te zeggen (gezien de netheid van het zetwerk) dat hij zoiets "wel eens vaker gedaan heeft"...

Groet, Bert

@Bert
full


Nu weer terug on topic.., Vandaag de servo's op hun positie geplaatst en de stuurstangen op lengte gemaakt. Hiervan heb ik de oude balllinks vervangen vanwege het feit dat er één een scheurtje bevatte in het gedeelte waar het schroefdraad zit. De overige balllinks heb ik ook gecontroleerd maar deze zijn nog in prima staat.

De spannendste servo was die van de staartrotor. Hiervan had ik nog de bevestigingen aan de oude lineairservo's. Dit bracht mij op het idee om deze met een kleine aanpassing te hergebruiken op de normale hedendaagse draaiservo.

full


De staalkabel voor de aansturing van de staartrotor gebruik ik ook omdat dit, ondanks het in eerste instantie wat vreemd kijkt en overkomt toch zeer degelijk aanvoelt. De staartrotoras is voorzien van een veer waardoor de kabel altijd "belast" wordt. Hierdoor is wordt ook de speling er uit getrokken.

De gyro (G401) heb ik nog niet geplaatst maar wel al aangesloten om de eindposities van de staartaansturing te kunnen afstellen. Het kijkt wel wat vreemd om te zien dat er in een heli van bijna 40 jaar oud een gyro hangt.. Dit heeft Helmut Bernard nooit mogen dromen toen hij de heli ontwierp in 1974-75. Vroeger vloog men zonder maar dat ga ik met de bell niet proberen :). De techniek is er dus waarom niet toepassen.

full
 
Laatst bewerkt door een moderator:
De spannendste servo was die van de staartrotor. Hiervan had ik nog de bevestigingen aan de oude lineairservo's. Dit bracht mij op het idee om deze met een kleine aanpassing te hergebruiken op de normale hedendaagse draaiservo.

full


De staalkabel voor de aansturing van de staartrotor gebruik ik ook omdat dit, ondanks het in eerste instantie wat vreemd kijkt en overkomt toch zeer degelijk aanvoelt. De staartrotoras is voorzien van een veer waardoor de kabel altijd "belast" wordt. Hierdoor is wordt ook de speling er uit getrokken.

De gyro (G401) heb ik nog niet geplaatst maar wel al aangesloten om de eindposities van de staartaansturing te kunnen afstellen. Het kijkt wel wat vreemd om te zien dat er in een heli van bijna 40 jaar oud een gyro hangt.. Dit heeft Helmut Bernard nooit mogen dromen toen hij de heli ontwierp in 1974-75. Vroeger vloog men zonder maar dat ga ik met de bell niet proberen :). De techniek is er dus waarom niet toepassen.

Ik had dat staaldraadje op exact dezelfde manier aan de servo zitten, maar de servo had ik horizontaal (met de as naar buiten wijzend) geplaatst, was met mijn destijds beperkte vaardigheden en mogelijkheden een tikkeltje makkelijker (maar ik had die zeskante afstandsstukjes niet meer allemaal).

Zonder gyro was de heli overigens nagenoeg onvliegbaar, die hekrotor was zelfs voor die tijd een van de allerslechtsten op de markt vanwege de ongeprofileerde blaadjes en de nogal "rammelende" bladegrips (als je dat bladegrip mag noemen tenminste). Ik vloog de mijne destijds met de wereldberoemde Kavan mechanische gyro. Daar zat werkelijk geen enkel stukje electronica in: de gyro bewoog langs mechanische weg een potmeter. Deze potmeter moest je parallel solderen aan de potmeter van de servo (en daarvoor moest je een gat in het servo-huis boren) en als dan de heli draaide, kantelde de gyro, de externe potmeter bewoog, waardoor de servo gefopt werd en dacht dat hij niet meer in de middenstand stond, en een stukje verdraaide....

Bere-ingenieus allemaal....

Qua "degelijkheid" van die staalkabel heb je gelijk, het is een van de weinige punten in het geheel die geen problemen gaf, al is bij mij ooit een keer het klemschroefje losgegaan (doordat ik het dolgedraaid had) waardoor
de kabel uit het plastic klemmetje schoot tijdens het vliegen. Vanwege die veer op de pitch-duw/trekstang klapt de hekrotor dan in de hoek, precies die kant op dat de heli met het koppel mee draait, en het resultaat was een pirouette die zo heftig was dat de cockpit reeds in de lucht door centrifugaalkracht van de heli af schoot.
Letterlijk alles kapot, behalve die cockit natuurlijk.... :D
Groet, Bert
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Aangezien de motor (en regelaar) in bestelling zijn en hierop gewacht moet worden om de motorsteun af te maken ben ik begonnen met de servodraden afwerking. Hierom heen uiteraard de sleeving gemaakt en de servokabels gewrapt aan het mechaniek en naar voren geleid.

full


Verder ben ik opzoek geweest naar een goede lijm voor ABS en wel voor ABS/aluminium. Dit voor het verlijmen van de motorsteun in het mechaniek. Ook hiervoor geld natuurlijk "lang leve het internet". Het resultaat vormde een keuze uit de wel bekende Henkel Stabilit Express of Bison Kombi Power. Ik heb gekozen voor de Kombi Power. Ook op het MBF staan veel goede ervaringen met deze lijm.
full


In afwachting van de motor en regelaar zal ik nog ff niet veel kunnen doen. Afwachten dus maar dan.:(:(

Oh ja, mocht er iemand nog drijvers (:banana::banana:) en/of andere onderdelen van de Bell 47 G hebben en deze weg willen doen, laat het mij maar weten.....;)
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Hoi Danny,

Ik kwam toevallig jouw posting tegen en je hebt al eens op mijn posting gereageerd! Restauratie (Vintage) Bell 47 G.

Leuk om dit te lezen en helemaal origineel opbouwen met brandsstof motor wilde ik ook maar toch uiteindelijk naar elektriek overgestapt en heb daar geen spijt van.
Ik heb al aardig wat keren leuk rondgevlogen en dat zou ik met een brandstof motortje nooit hebben kunnen doen :)
Zie mijn site CorM Heli op you tube en zie ook mijn reactie op mijn posting waar jij op 11 nov. op gereageerd hebt.

Groeten, Cor
 
Ik was bij de eerste pagina blijven hangen :P , dus nogmaals erg leuk Danny, Super zoals je die grondplaat hebt gemaakt. Die wil ik wel bij een volgende revisie van je overnemen.:).
Goede motor heb je ook gekozen. Ik heb het nog even bij Budget materiaal gehouden maar werkt (tot nu toe) perfekt.
Overigens ben ik toch langzaam aan de heli aan het perfectioneren.
Leuk om contact te houden.

Groeten Cor

PS : Drijvers heb ik ook en wil nog een paar maar die zijn erg zeldzaam.
Ik weet een adresje waar ze gemaakt kunnen worden. Dat is zonder steuntjes en ik heb al twee man die interesse hebben maar er zullen er toch wat meer moeten zijn om het betaal baar te houden. Ik hoor graag als je ook op de lijst wilt komen!!
 
Na een periode van stilte weer aangevangen met de Bell 47 G. Door drukte en priveomstandigheden (lees sterfgeval..) heeft het project even op een laag pitje gestaan.

De motor en regelaar waren reeds binnen gekomen. Na het bekijken van een goede koppeling heb ik een robbe heavy-duty koppeling aangeschaft. Dit is de zelfde koppeling als die Cor gebruikt voor zijn Bell. Aangezien ik een aardige afstand (35 mm) moest overbruggen vond ik een verlenging geen optie. Dit geeft naar mijn mening te veel trillingen. Ik had al een verlengbus gedraaid maar heb hier toch weer vanaf gezien.

full

Mijn gedachte kwamen op de originele koppeling die bij de brandstofmotor wordt gebruikt. Deze past niet direct op de electromotor. Hiervoor diende een klembus/as te worden gemaakt( gat van 5.00 mm) en met aan de andere zijde een astapje van 6,33 mm met aan het uiteinde schroefdraad M6. Na wat meten de maten bepaald en de klembus gedraaid op de draaibank. De originele koppeling zit nu op de motor en past perfect. De koelfinblaadjes zitten er niet meer op omdat dit geen doel heeft bij de elektromotor( Ze waren toch al niet erg effectief; hint van Bert;)) Na de eerste keer draaien bleek er een kabeltje langs de motor te slepen(vandaar de lijn op de motor behuizing). Deze hierna met voldoende afstand van de behuizing gefixeerd.
full


Vervolgens de motor op de steun geschroefd en de steun ingelijmd met de gekozen Bison lijm. De steun gefixeerd om een goede uitlijning te verkrijgen en te behouden. De lijm was na 24 uur volledig uitgehard en dus was de motor klaar voor de test. De regelaar aan de motor gesoldeerd en het testen kon beginnen......

Hierbij de eerste run...

Er diende nog wat verdere afwerking te gebeuren dus de heli weer terug naar de hobbykamer... De Bell bij zijn grotere broer in wording....

full

De afwerking van de kabels e.d. is reeds gereed en vanmiddag moest het gebeuren. Het was wat winderig maar het bloed kruipt..... Na het optoeren van de rotor gekeken hoe de Bell zou reageren en of hij uberhaubt los zou komen. Na de knuppel wat verder naar voren te hebben gebracht gebeurde het. De Bell 47 G kwam los en was aardig goed bestuurbaar. De heli ongeveer 40 cm boven de grond laten hoveren om een paar klikjes op de rolltrim te geven . Na hier even te hebben gehangen de rotor weer wat af laten toeren om vervolgens te landen. Een jeugd droom is uitgekomen. De heli waar het allemaal mee begon vliegt ......... Ik heb hiervan nog geen filmmateriaal maar dit gaat er zeker komen. Morgen mee naar het veld om het een en ander te proberen en te filmen.

To be continued.......
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Vanmiddag de Bell 47 G mee naar het vliegveld om eens te kijken wat de heli in de wijde wereld doet. Hij vliegt (en helemaal voor die tijd) hardstikke goed.:thumbsup::thumbsup::thumbsup: Enkel de staart is wat sneller overtrokken en laat je dan in de steek. Tijdens onderstaande vlucht stond de gyro in headinghold. Hierdoor "voel" je niet wanneer hij gaat stoppen met functioneren. Ik ga de gyro in ratemode zetten zodat ik meer gevoel heb wat de staart doet. Verder vind ik het een super helicoptertje die een jongensdroom heeft waargemaakt.


Uiteraard ben ik er nog niet mee klaar want de drijvers moeten er nog steeds bij dus als iemand er nog een paar weet te liggen en deze wil verkopen laat het me weten.
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Ziet er fantastisch uit!

Bij mij was (100 jaar geleden, toen afstandbedieningen nog met rooksignaal-modulatie werkte, en gyro's nog een uit graniet gehakt vliegwiel hadden) die staart lang niet zo rustig, maar in elk geval was de brandstofmotor niet krachtig genoeg om die staart zo venijnig door z'n knieën te dwingen....

Zolang die hoofdrotor nog niet teveel speling vertoont, stuurt die inderdaad op zich niet eens zo heel erg verkeerd, maar wel erg traag....

Groet, Bert
 
Heren ,

dank u... Ik ben dan ook aardig blij met het resultaat tot nu toe.

@ Bert, de bladhouder heeft op de hoofdrotoras wel wat speling die ik er nog uit wil werken. Was dit vroeger ook al zo?? Oh ja van welk merk waren die zenders en gyros van toen:rolling::rolling:
 
Ja, de "wippe" (die dikke plaatstalen dubbele haak waar je de bladen in klikt) had altijd redelijk wat speling op het kantelpunt, ook nieuw.

Maar de paddel, die zit met een stalen asje, wat weer in twee (sinter?)bronzen busjes in die "wippe" gelagerd is, als die sinterbronzen busjes uitlubberen, dan begint 'ie beroerd te vliegen...

De heli was eigenlijk uitsluitend geschikt voor het Graupner/Grundig VarioProp systeem (natuurlijk had Graupner in die tijd iets wat volkomen afwijkend was van alles wat alle andere fabrikanten gebruikten, en dat hebben ze héél lang volgehouden), maar ik gebruikte een Robbe (Futaba) Starion vierkanaaltje.

De gyro die ik gebruikte was zelfs toen al zwaar verouderd: Kavan Kreisel.... Heel listig ding waarbij je een gat in je servo moest boren, en drie draadjes op de potmeter solderen (draadjes door dat gat naar buiten) die weer op de gyro aangesloten moesten worden...

Wat een feest.... maar het werkte op zich wel redelijk, voor toenmalige maatstaven. Ik weet nog dat ik met grote ogen merkte dat de staart, die zonder gyro gewoon totaal niet bij te houden was, met gyro opeens zoveel afgeremd werd, dat ik (met moeite, maar toch...) op tijd kon tegensturen vóórdat de hele driekwart rond was.... Het werd op een gegeven moment makkelijker om de heli eerst zijn pirouette af te laten maken.....

Groet, Bert
 
Back
Top