Wisboom stoomgemaal

Klaas, dit model heb ik op internet gevonden toen ik naar oude vaten zocht. Hoe ze er rond 1870 uitzagen heb ik nog niet achterhaald.
Gr, Jan.

 

Nadat Jan B de MDF vloer heeft omgetoverd tot een echte tegelvloer heb ik deze op de bodemplaat gelijmd.
Het was een behoorlijk lastig karweitje want door de dikte van het materiaal en de smalle stukken is de tegelvloer redelijk zwak.
Ook duurt het een tijdje om de tegelvloer om de "obstakels" te manoeuvreren.
Daarom besloten niet in één keer het hele oppervlak te lijmen.

De planken die de ruimtes onder de vloer afdekken ook geplaatst en dan ziet het geheel er zo uit.


Om het voor toekomstige bezoekers mogelijk te maken de machine te laten draaien wordt deze elektromotor geplaatst.
Het frame is kantelbaar om het ophangpunt. Door het contragewicht worden de rubber rollen tegen de vliegwielen gedrukt.
Als er onbedoeld iets mis gaat met de machine of schoepen kunnen de rubber rollen doorslippen.


Groet, Jan Walpot.

 

Jan B. en Jan W.
Wat maken jullie een mooie maquette, werkelijk prachtig!
Het is voor een museum, maar echt museum waardig.
Voor Jan W. mooie oplossing voor het aandrijven van de machine.
Hierover heb je nagedacht.
Complimenten voor jullie beiden voor het huidige resultaat.
Groet, Henk.

 

Dankjewel Henk, we doen ons best. Aandrijving op de vliegwielen is eigenlijk de enige optie door het grote verschil in aantal tanden.
Groet, Jan.

 

Nu JanW de stoommachine vrijwel klaar heeft, en de elektrische aandrijving geheel onzichtbaar onder het vlak heeft weggewerkt, zijn we inmiddels ook zover dat we aan het gemaalgebouw kunnen beginnen;.

Wij hebben dit voor ons gemak opgesplitst in 3 grote delen.
Dat zijn :1. de schoorsteen, 2. het hoofdgebouw en 3. de twee waterradkolken aan de noord en zuidkant.

Deze 3 hoofddelen kunnen we los van elkaar bouwen. Die zullen later strak tegen elkaar staan, maar niet constructief “verbonden” zijn.
Dat heeft als reden dat we het hoofdgebouw als een “deksel van een schoenendoos” willen kunnen wegnemen om af en toe wat onderhoud aan het mechaniek van de stoommachine te kunnen plegen.
We hebben bedacht om het stenenpatroon van het gemetselde gebouw ook na te maken met gelazerde MDF panelen.
Daarvoor wordt het hoofdgebouw opgebouwd uit multiplex met een gelaserd “voorzetwandje”.

Vanwege de afmetingen en vorm van de schoorsteen kiezen we hier voor een andere bouwwijze,
Gelukkig is de schoorsteen is niet rond zoals de meeste, maar is achthoekig. En dat geeft mogelijkheden.
De ruim 1 meter hoge schoorsteen willen we nu opbouwen met 4 mm dik MDF (gelaserde) wanden tegen een serie spanten.
De 8 hoekige spanten worden met 3 draadeinden met afstandsbussen nauwkeurig gepositioneerd.

Het onderste deel van de schoorsteen ( tot aan de eerste roset), gebruiken we om deze bouwmethode uit te proberen.
Hier is onze Olaf bezig met het samenstellen van dit onderste deel. Zichtbaar is het bovenste achthoekige spant met daarin de 3 draadeinden. In de deuropening zie je ook nog een spant.


Omdat we dit zeker willen zijn van het beoogde eindresultaat, gaan we dit deel, incl. de roset die hierop komt, eerst verder afwerken voordat we verder omhoog gaan bouwen,

wordt vervolgd.

 

Aanvankelijk heb ik de bronzen lagerbussen voor de aandrijfas bovenop voorzien van oliepotten voor de smering. Wegens de bereikbaarheid, zeker als alles op zijn plaats staat, heb ik besloten aan de onderkant vetpotten toe te voegen.

Groet, Jan W.

 

Jan, komt er ook nog een video van het werkende geheel.
Het lijkt mij fantastisch om alles in beweging te zien.
Groet, Ruud.

 

Op deze video draait de machine het toerental zoals het destijds was.
Groet, Jan W.

 

Kijk nou, op mijn wenken bediend !!!!
In één woord fantastisch......
Heel veel respect voor de bouwers.
Groet, Ruud.

 

Schitterend, Jan! Gr. Klaas.

 

Dankjewel Klaas. Als het gebouw en de schepraderen geplaatst zijn en als de andere Jan zijn kunsten heeft losgelaten op de omgeving wordt het een mooi geheel. Voorlopig hoeven we ons nog niet te vervelen.
Groet, Jan.

 

Jan W.
Echt een mooi resultaat om de machine op deze snelheid te laten lopen.
Wat gebruiken jullie veel "verborgen" technieken.
Met respect, groet, Henk.

 

Dankjewel Henk.
Het toerental van de elektromotor met vertragingskast en het gewenste toerental van de machine waren gegeven. De aandrijfrollen bestaan uit een stuk rubber slang dat ik om een messing wiel heb gespannen. Een paar sommetjes en de dikte van de rubber slang bepaalden de diameter van de messing wielen.
Groet, Jan.

 

Afgelopen dagen de basis van de schoorsteen verder afgewerkt,
Dit deel beschouwen we als proefproject om te beoordelen ofdat we zo de achthoekige schoorsteen van een meter hoog netjes kunnen opbouwen, en ook of dat de methode van afwerking van het eerste kleine teststukje ook op een iets grotere deel werkbaar is.
De gelaserde wandelen en spanten zijn natuurlijk heel nauwkeurig, maar wel metrechte kanten. ....we moeten de wanden dus wel allemaal afschuinen en dan zo strak mogelijk samenbouwen op de spanten en daarbij de verticale naden zo onopvallend mogelijk maken.

De leverancier heeft ons wel aangegeven dat zulke lange stroken mogelijk toch iets kunnen afwijken. De machine kan wel zuiver werken, maar het materiaal zou tijdens het verwerken kunnen vervormen. Daarom moeten we misschien de schoorsteen in delen op bouwen. En dan hebbben we het nadeel van horizontale naden.....
Het resultaat van de afwerking , en dan met name bij de acht staande hoeken, is dus belangrijk’ voor onze uiteindelijke keuze.

Hier wat beelden van het resultaat, met al een eerste fase van verwering.
Voor mij is dit een geslaagde proef...en kunnen we dit deel ook gebruiken voor de maquette.
Op het houten onderstel komt de schoorsteen later ook te staan.
Het stukje waarin de boog is gemaakt komt dan tegen het hoofdgebouw.
Maar daarover later meer...als we zover zijn.







Wordt vervolgd.

 

Zijn jullie al voorgedragen voor een lintje in 2022?

 

Maarten, dat weten we niet..... en horen we ook niet te weten.
Zoiets moet een verassing zijn....maar we rekenen nergens op.....

 

We zijn begonnen met het hoofdgebouw van het gemaal.
We maken daarvoor een casco van mooie kwaliteit multiplex en zullen dat gaan beplakken met 2 mm MDF met het steentjespatroon.
De raampartijen worden pas uit de wanden gezaagd als we het stenenpatroon volledig hebben. Want boven de ramen en de deuren zijn bogen gemetseld en die willen we natuurlijk ook zo laten zien. Verder zijn bij de hoofdingang aan de oostgevel de deuren en ramen verdiept ingemetseld. En dit zullen wij nu ook in lagen moeten opbouwen.
Dus Olaf heeft voorlopig wel even tekenwerk aan de stenenpatronen van de schoorsteen, de buitenmuren, het plateautje van de schoorsteen, de rookkanaalverbinding tussen het gebouw en de schoorsteen.. enz, enz..

Intussen de eerste elementen van de ruwbouw opgezet. Nog niet helemaal precies op maat, maar de contouren van het gebouw worden al zichtbaar.




De ruimte aan de oostzijde is voor Jan zijn stoommachine.
Die staat op haar eigen passende vloertje en daarom hebben we daar nu grote gaten in de ondervloer gemaakt om later, vanaf onder, voor onderhoud en reparatie toegang te hebben tot de aandrijving en elektrische aansluitingen.
De stoomketels komen aan de westkant. Die waren destijds vrijwel geheel ingebouwd waarbij dan alleen een bovenste strook waar alle aansluitingen zaten, open was.
Voor de educatieve waarde van de maquette gaan we alleen de achterste twee ketels inbouwen en zullen de voorste twee zichtbaar blijven. Daarbij wordt dan bijv ook het rooster waarop de kolen gestookt werden zichtbaar.

Voor het totale beeld.
De achterwand ( het zuiden) wordt dicht gemaakt (natuurlijk wel met de ramen, en aan de noordkant wordt de muur grotendeels opengewerkt om de installatie in volle glorie te kunnen zien.
Gr. Jan B

 

Doorlopend moeten we overleggen hoe we het beste kunnen laten zien hoe dit gemaal functioneerde. Maar ook
welke delen van het gebouw we kunnen weglaten zonder dat de constructie kwetsbaar wordt.
De keuzes die we daarin maken hebben direct invloed op de bouwmethode en de werkvolgorde. Nu de voorbereidingen voor de schoorsteen worden gedaan , maar vast begonnen met de vloer in de ketelruimte.
In tegenstelling tot de vloer in de machinekamer die uitneembare blijft, wordt de vloer in de stookruimte een vast onderdeel van het bodemframe. En omdat de ketels er straks op komen te staan, moet ook deze vloer dus vooraf worden gemaakt.
Van de 4 ketels willen we 2 helemaal laten zien en daarom moet de vloer daaronder worden “voorbewerkt”.
Maar net zo min als dat we weten wat voor vloer er in de machineruimte heeft gelegen weten we dus ook niet wat er voor verharding in de stookruimte en onder de ketels heeft gelegen. Hoogst waarschijnlijk zijn dat klinkers geweest, maar omdat de vloer van de machinekamer best goed gelukt is hebben we besloten het zelfde te doen in de stookruimte. Wel met een ander kleurtje....
Hieronder de gepositioneerde ketels op het straks zichtbare deel met een eerste laag vervuiling van kolenstof.
Boven de schuine aflopende vloer, en onder de grote ketel, komt later het vuurrooster.

 

De beelden zijn prachtig maar ik snap nu ff niet waarom de ketels rechts zitten en de stoom machine links??
Voor het gemak neem ik aan dat het onderste plaatje warm water is? Of heeft het iets met druk te maken?

 

Maarten.
Alles staat in een groot gebouw. Dat is verdeeld in de stook/ketel ruimte en de machine ruimte. Die zijn gescheiden door de scheidingsmuur.
Dat is omdat de machinerie zo schoon en netjes mogelijk moest werd gehouden terwijl in de stookruimte alles stoffig werd door de kolen. Daarom staat er een muur tussen.

In die tijd was de machinist in vaste dienst bij het waterschap. Hij was verantwoordelijk voor het in goede staat houden van het gemaal. Dus ook voor het normale onderhoud als het gemaal niet draaide.
Hij woonde met zijn gezin ook bij het gemaal (en mocht daarbij bijv. ook kolen van het gemaal gebruiken voor eigen gebruik). Bij dit Wisboomgemaal waren er zelfs ooit twee vaste machinisten. De bedrijfswoningen staan er nog...
De stokers waren alleen nodig als het gemaal moest malen.... dat waren dan ook “oproepkrachten” en gerecruteerd uit de bevolking uit de buurt.

De machinist was de baas en wist technisch alles van de installatie. In de opdracht voor de bouw van de stoominstallatie was opgenomen dat zij ook een machinist zouden leveren. Hij was aanvankelijk in dienst bij de bouwer en werd tijdens de fabricage van de installatie “opgeleid”. Contractueel bleef hij daar in de “garantieperiode”, om daarna, met wederzijdse instemming, in dienst te treden bij het waterschap. Vaak waren dit ex-machinisten uit de scheepvaart.

De 4 ketels waren elk samengesteld uit een bovenketel waarin de stoom werd gevormd en twee waterketels eronder.
Deze waterketels waren korter waarbij het vuur werd gestookt onder het voorste deel van de bovenste ketel. De hete rookgassen stroomde langs de ketels naar de schoorsteen waarbij het water in de waterketels al werd voorverwarmd.