Dag Welf, met dek bedoel je denk ik het lage deel tussen de mast en het achterschip? Bij een vissersschip met bun het dat de "deken". het voordek is de "plecht" en het deel bij het roer heet het "achterhuisje". Er waren wel visserschepen op de Zuiderzee met een (vals) dek, zoals de Wieringeraak. Dit lag inderdaad rondom de bun, maar dan verhoogd, zodat er ruimte was tussen de deken en het wegneembaar dek. Het berghout loopt bij een botter wel evenwijdig aan de deken. Daarboven zit dan een boegsel (staande plank aan de buitenzijde tegen de bovenkant van de dekenpoten) met plat daarop het potdeksel (liggende plank die inwater voorkomt). Aan de binnenkant zit de binnenwegering van de zwaardbolder tot aan het achterhuisje. Hierop zitten de twee klampen voor de fokkeschoot, en de klamp voor de zwaardloper.
Zuiderzeebotter 1912 Bouwverslag
- Topicstarter Welf
- Startdatum
Tijdens de afgelopen discussiestukken over spantjes, boorden en huidplanken heb ik doorgewerkt aan de luikhoofden en de mastversterking.
Geïnspireerd door Carool ben ik op zoek gegaan naar de betekenissen achter begrippen als zitters, dekenpoten, zwaardbolder, en dergelijke. Ik wilde toch graag je verhaal kunnen volgen. Ik heb een mooie tekening met verklarende woordenlijst gevonden op de volgende site: http://zienenweten.blogspot.nl/2015/06/botter-wat-is-dat.html
Erg helpend, en Carool, ik begrijp nu waar je het over hebt.
De spantjes zijn intussen allemaal verwijderd en de deken is weer vrij van lijmresten. (Ik vermoed trouwens dat niet de lijm maar het vernis heeft losgelaten van de onderlaag).
Het boord heb ik aan de plecht met klemmen vastgezet en op het achterhuisje met secondenlijm (in de veronderstelling dat ik dat, nadat de spanten op hun plek staan, weer kan verwijderen). Helaas heb ik bij het plaatsen van de zwaardbolder een denkfout gemaakt; deze met houtlijm aan het boord verlijmd. Hierdoor is het boord niet meer te verwijderen, waardoor ik een andere manier moet bedenken om het boord boven op de overige spanten te bevestigen. Ik denk dat gevonden te hebben door een groefje boven op de spant te vijlen, waarin ik wat houtlijm aanbreng.
Op de bouwtekening is een heel kleine zeeg zichtbaar in het boord, evenals de hoek die het boord maakt tov het achterhuisje.
Die hoek komt in mijn model terug, maar de zeeg gaat niet lukken.
Inmiddels dus de zwaardbolder en de achterste dekenpoot weer geplaatst. Nu is goed het verschil met de eerste poging te zien: de ligger van de dekenpoot steekt uit over het dek.
En van bovenaf is mooi het verloop te zien van het boord tov de buitenlijn van de deken.
Voor het plaatsen van de overige dekenpoten heb ik een hulpstukje gemaakt: een legoblokje dat ik op precies 9,12 mm dikte heb geschuurd. Hiermee kan ik exact dezelfde afstand tussen de dekenpoten krijgen en lopen ze bovendien netjes verticaal parallel. (Ahum, dat is het idee. Nu de uitvoering nog).
Nog even voor Carool: In dit model hebben alle spanten de vorm van zitters, er zitten geen oplangers bij, zoals dat in jouw boot het geval is. Misschien zegt dat iets over het specifieke type botter?
Geïnspireerd door Carool ben ik op zoek gegaan naar de betekenissen achter begrippen als zitters, dekenpoten, zwaardbolder, en dergelijke. Ik wilde toch graag je verhaal kunnen volgen. Ik heb een mooie tekening met verklarende woordenlijst gevonden op de volgende site: http://zienenweten.blogspot.nl/2015/06/botter-wat-is-dat.html
Erg helpend, en Carool, ik begrijp nu waar je het over hebt.
De spantjes zijn intussen allemaal verwijderd en de deken is weer vrij van lijmresten. (Ik vermoed trouwens dat niet de lijm maar het vernis heeft losgelaten van de onderlaag).
Het boord heb ik aan de plecht met klemmen vastgezet en op het achterhuisje met secondenlijm (in de veronderstelling dat ik dat, nadat de spanten op hun plek staan, weer kan verwijderen). Helaas heb ik bij het plaatsen van de zwaardbolder een denkfout gemaakt; deze met houtlijm aan het boord verlijmd. Hierdoor is het boord niet meer te verwijderen, waardoor ik een andere manier moet bedenken om het boord boven op de overige spanten te bevestigen. Ik denk dat gevonden te hebben door een groefje boven op de spant te vijlen, waarin ik wat houtlijm aanbreng.
Op de bouwtekening is een heel kleine zeeg zichtbaar in het boord, evenals de hoek die het boord maakt tov het achterhuisje.
Die hoek komt in mijn model terug, maar de zeeg gaat niet lukken.
Inmiddels dus de zwaardbolder en de achterste dekenpoot weer geplaatst. Nu is goed het verschil met de eerste poging te zien: de ligger van de dekenpoot steekt uit over het dek.
En van bovenaf is mooi het verloop te zien van het boord tov de buitenlijn van de deken.
Voor het plaatsen van de overige dekenpoten heb ik een hulpstukje gemaakt: een legoblokje dat ik op precies 9,12 mm dikte heb geschuurd. Hiermee kan ik exact dezelfde afstand tussen de dekenpoten krijgen en lopen ze bovendien netjes verticaal parallel. (Ahum, dat is het idee. Nu de uitvoering nog).
Nog even voor Carool: In dit model hebben alle spanten de vorm van zitters, er zitten geen oplangers bij, zoals dat in jouw boot het geval is. Misschien zegt dat iets over het specifieke type botter?
Hans Groenenberg
Forum veteraan
Dit gaat helemaal de goede kant op... Toppie!!!
Tsja, het idee met het legoblokje was aardig, maar de uitvoering verliep minder. Op de een of andere manier is er toch een kleine afwijking in het geheel geslopen. Ik werkte van achter naar voren en bij de vierde dekenpoot zag ik ineens de afwijking. Omdat ik nu met houtlijm werkte, was er niets meer aan te doen. Nee Piet, ook niet met water (bedankt voor de tip). Daarna ben ik vanaf de zwaardbolder naar achteren gaan werken en dat ging verder goed. Door niet alleen op Lego te vertrouwen, maar ook op mijn eigen ogen.
Goed te zien dat de vierde en vijfde dekenpoot niet haaks op de middellijn staan. Een schoonheidsfoutje dat niet meer te herstellen is, helaas.
Het bevestigen van de spantjes aan het boord is goed gegaan met behulp van de inkepinkjes op de kop.
Inmiddels is ook het boord op de plecht vastgelijmd, en daarmee is de stuurboordkant klaar. Nu, met de opgedane ervaring, bakboord aanpakken.
Goed te zien dat de vierde en vijfde dekenpoot niet haaks op de middellijn staan. Een schoonheidsfoutje dat niet meer te herstellen is, helaas.
Het bevestigen van de spantjes aan het boord is goed gegaan met behulp van de inkepinkjes op de kop.
Inmiddels is ook het boord op de plecht vastgelijmd, en daarmee is de stuurboordkant klaar. Nu, met de opgedane ervaring, bakboord aanpakken.
Hans Groenenberg
Forum veteraan
Kan je me uitleggen wat het effect zou zijn verlijmen met inkepingen? Ik begrijp niet het nut hier van.
Tijdens de afgelopen discussiestukken over spantjes, boorden en huidplanken heb ik doorgewerkt aan de luikhoofden en de mastversterking.
Bekijk bijlage 225933
Hi Welf, de mastversterking ken ik zo niet, er zat wel een rand om de mastkoker, die vierkant is waar deze door de plecht komt. Omdat een botter een onverstaagde mast heeft, sluit de mastkoker, (die staat tussen het mastspoor op het vlak, en de plecht) de mast op aan drie zijden. De achter (=kuip)kant is open.
Bekijk bijlage 225934
Geïnspireerd door Carool ..... Ik heb een mooie tekening met verklarende woordenlijst gevonden op de volgende site: http://zienenweten.blogspot.nl/2015/06/botter-wat-is-dat.html
Erg helpend, en Carool, ik begrijp nu waar je het over hebt.
Klopt helemaal, dit is een tekening van het schip van Peter Dorleijn, de autoriteit op bottergebied. Ik denk dat hij de tekening zelf gemaakt heeft.
Bekijk bijlage 225937
Op de bouwtekening is een heel kleine zeeg zichtbaar in het boord, evenals de hoek die het boord maakt tov het achterhuisje.
klopt helemaal
Bekijk bijlage 225936
Die hoek komt in mijn model terug, maar de zeeg gaat niet lukken.
Inmiddels dus de zwaardbolder en de achterste dekenpoot weer geplaatst. ........de zwaardbolder steekt boven het potdeksel uit nog....anders kan de zwaardbeugel er niet omheen hangen. Er waren botters met een bout door de bolder, maar dat was vnl. aan de Oostwal dacht ik.
Nog even voor Carool: In dit model hebben alle spanten de vorm van zitters, er zitten geen oplangers bij, zoals dat in jouw boot het geval is. Misschien zegt dat iets over het specifieke type botter?
Welf, nee, de oplangers zijn van groot belang in de constructie van een schip...ze vormen met de liggers het zgn. rondverband, waardoor de romp stijfheid krijgt. Dat kun je ook wel krijgen door zitters op liggers te maken, en voor een model maakt het niet zoveel uit, want daar zie je de oplangers nauwelijks, behalve in de kuip. Echter....het hout voor zitters (haakse hoek) is in het echt veel moeilijker te vinden, dan dat voor een oplanger. Het moet namelijk in die vorm gegroeid zijn, zodat het hout niet 'door de draad' gaat, waardoor een zitter in de voet simpel kan afbreken. De oplangers vind je verder in de kop van het schip (bijv. nr 7 op de tekening), in het vooronder langs de romp ( 3 of 4 aan iedere kant) en in het zeilwerk, (rechts van nr 25). Maar de tekening is een heel goede hulp...ik heb er alle vertrouwen in dat het een prachtig model gaat worden!
Afgelopen week niet helemaal stilgezeten en de bakboordzijde aangepakt. Dat had wel weer wat voeten in de aarde, want met name de zwaardbolder en de eerste drie dekenpoten moesten opgehoogd worden. Dat heb ik met strookjes fineer gedaan. Minder mooi dan aan stuurboordzijde waar ik dat met stukjes afvalhout heb gedaan, maar wel makkelijker te bewerken. Ik moet ze nog met vernis bijwerken.
Vervolgens gestaag naar achteren doorgewerkt. Het legoblokje (een nieuwe gemaakt van 6-punts, 9,07 mm hoog) verleent goede diensten maar is niet zaligmakend. Het kritisch oog blijft daarnaast nodig. Het is tijdrovend omdat ik elke spant eerst goed op zijn plek laat drogen (lijm) voordat ik met de volgende begin. Dat is nodig omdat ik elk spant gebruik als ijkpunt voor het daarachter te plaatsen spant. Het pas maken van de achterste dekenpoten en spanten is leuk. Soms wel 10-12 keer bijschuren en passen, tot het goed is. Gisteravond de laatste geplaatst.
En, vooruit, nog eentje omdat de kleur op deze foto zo'n ander beeld geeft (door een groot diafragma en korte sluitertijd).
Nu dus eerst met vernis de onbehandelde delen bijwerken. Daarna kan ik denk ik starten met het bijschuren en in vorm maken van de romp. Onderstaande foto's laten zien dat daar nog veel aan gedaan moet worden.
Maar nu eerst, ... Sinterklaas!
Vervolgens gestaag naar achteren doorgewerkt. Het legoblokje (een nieuwe gemaakt van 6-punts, 9,07 mm hoog) verleent goede diensten maar is niet zaligmakend. Het kritisch oog blijft daarnaast nodig. Het is tijdrovend omdat ik elke spant eerst goed op zijn plek laat drogen (lijm) voordat ik met de volgende begin. Dat is nodig omdat ik elk spant gebruik als ijkpunt voor het daarachter te plaatsen spant. Het pas maken van de achterste dekenpoten en spanten is leuk. Soms wel 10-12 keer bijschuren en passen, tot het goed is. Gisteravond de laatste geplaatst.
En, vooruit, nog eentje omdat de kleur op deze foto zo'n ander beeld geeft (door een groot diafragma en korte sluitertijd).
Nu dus eerst met vernis de onbehandelde delen bijwerken. Daarna kan ik denk ik starten met het bijschuren en in vorm maken van de romp. Onderstaande foto's laten zien dat daar nog veel aan gedaan moet worden.
Maar nu eerst, ... Sinterklaas!
Laatst bewerkt:
Hans Groenenberg
Forum veteraan
Ziet er al prachtig uit zeg!
Het is nog steeds een raadsel dat de dekenpoten aan één zijde te kort waren. Maar hier zie je straks gelukkig helemaal niets meer van. Heel mooi opgelost zo. Je bent bijna toe aan de beplanking neem de tijd hiervoor best een intensief klusje..
Het is nog steeds een raadsel dat de dekenpoten aan één zijde te kort waren. Maar hier zie je straks gelukkig helemaal niets meer van. Heel mooi opgelost zo. Je bent bijna toe aan de beplanking neem de tijd hiervoor best een intensief klusje..... en een klus waar ik ook wel tegen op zie. Geen idee hoe ik dat aan moet pakken. Waar te beginnen, welke lijn te volgen, de natte methode of toch een elektrische plankbuiger, waar moet ik verjongen en hoe doe je dat eigenlijk?
Kortom, heel veel vragen waar ik nog antwoorden op zoek. Veel lezen op het forum helpt. Hoewel, vanavond het topic deels gelezen van Pietsan en zijn SoS. Onwaarschijnlijk knap hoe hij zijn eerste laag beplanking er op gekregen heeft. En daar krijg ik dus koudwatervrees van. Enfin, dat is meteen ook de lol van dit alles. Ik bijt me er in vast en streef nog steeds naar een goed resultaat. Mijn eerste bootje, daar kan ik geen perfectie van verwachten.
Dat de spantjes aan bakboord te kort waren kan ik alleen maar verklaren doordat het dek niet waterpas ligt. Het verlijmen van de eerste spantjes in de valse kiel zal niet goed zijn gegaan. Maar dat kan ik niet meer nameten, dus zeker weten doe ik het niet.
Kortom, heel veel vragen waar ik nog antwoorden op zoek. Veel lezen op het forum helpt. Hoewel, vanavond het topic deels gelezen van Pietsan en zijn SoS. Onwaarschijnlijk knap hoe hij zijn eerste laag beplanking er op gekregen heeft. En daar krijg ik dus koudwatervrees van. Enfin, dat is meteen ook de lol van dit alles. Ik bijt me er in vast en streef nog steeds naar een goed resultaat. Mijn eerste bootje, daar kan ik geen perfectie van verwachten.
Dat de spantjes aan bakboord te kort waren kan ik alleen maar verklaren doordat het dek niet waterpas ligt. Het verlijmen van de eerste spantjes in de valse kiel zal niet goed zijn gegaan. Maar dat kan ik niet meer nameten, dus zeker weten doe ik het niet.
Laatst bewerkt:
eerst de (huid)gangen boven de bun rondom, dan zie je de lijn van de andere vanzelf. Zorg dat ze evenwijdig lopen met het vlak van het schip. In het echt maakten ze een mal van buigzaam hout met latjes boven en onder totdat het naar wens zit. Vervolgens wordt de mal op een eiken plaat gelegd, en de gang gezaagd, en kromgebrand. Let op, de achterkant van de zitters en oplangers zal weer geschuurd moeten worden om het zwei erin te brengen. Anders sluit de gang niet aan.
Ik vermoed overigens dat je later nog een keertje je berghout moet verdikken....anders steken de gangen er buitenuit, terwijl normaliter het berghout ruim over de huidgangen valt.
Carool, wat je nu ziet als bovenkant is het boord, wat later met beplanking erop het boeisel genoemd wordt (volgens de tekening).
Het berghout wordt in een later stadium iets lager aangebracht in Afrikaans walnotenhout, en markeert de afscheiding tussen de romp en het boeisel.
Kun je uitleggen wat je bedoelt met: "Zorg dat ze evenwijdig lopen met het vlak van het schip." Wat is het vlak?
Het berghout wordt in een later stadium iets lager aangebracht in Afrikaans walnotenhout, en markeert de afscheiding tussen de romp en het boeisel.
Kun je uitleggen wat je bedoelt met: "Zorg dat ze evenwijdig lopen met het vlak van het schip." Wat is het vlak?
pietsan
Forum veteraan
Heel erg bedankt, Piet. Dit is informatie die ik nodig had. Ik ga het doorlezen en zal ongetwijfeld methodes, technieken en gedachten tegenkomen die ik kan gebruiken.