Dolphyn 1750 van Corel schaal 1:50

Volgens de gegevens in de diverse boeken lagen de lange balkjes in de langsrichting van het schip, en de onderliggende dwarsbalken in de breedte

Germt

 

Op zich ook weer logisch. Anders zouden de bovenlatten bij het verwijderen van de luiken het voor hun kiezen krijgen. Ik laat het zoals getekend. We komen er wel.

 

Eerste test met de roosters was niet echt een succes. Qua maatvoering lijkt het wel aardig te worden en de 1,5mm dikte was geen probleem. Alleen de vertanding aanbrengen om de bovenlatten in te leggen is met een mesje niet echt te doen. Tandjes breken te makkelijk los en ondanks uitmeten lagen ze ook niet allemaal netjes in lijn. Mooi excuus om wat gereedschap aan te schaffen. Ik zit te denken aan een zaagtafel. Als het zaagblad nou ook nog toevallig 1,5mm dik is, dan ben ik al een stuk verder. Daar ga ik me maar eens in verdiepen. Ik heb al wat zien staan bij de kombuis. Alternatief is de sleufjes erin frezen, maar dan moet ik het wel allemaal goed in lijn kunnen houden.
Eerst maar eens verder met het dek. Als ik de tekening volg dan wordt het een beetje een bonte verzameling van verschillende planklengten.

Eerst een mooie maat voor een standaardlengte uitzoeken. Het is een wat kleiner schip dus planken van 7 meter lijkt wat uit verhouding. Zal richting de 5 meter zijn. Dan heb ik 3 planklengtes voor het grootste dek. In de pauze maar eens uittekenen

Erik

 

Hoi Erik, ik volg je verslag dagelijks en ik vind dat je er goed werk van maakt en alles eerst uitzoekt voor je wat doet. Bewondering van mijn kant. Groet piet(san)

 

Ik heb twee verdelingen uitgewerkt waar ik tussen twijfelde. Links volgens de tekening de breeuwnaad op de as van het schip. Gelukkig de roosters ook uitgetekend want het bleek dat de voorste sparing te smal is. En nu kan ik het nog makkelijk bijwerken. Ik heb de trapgat sparing iets kleiner gemaakt zodat deze gelijk is aan het voorste rooster. Vind ik toch wat mooier.
Ik ben er nog niet helemaal uit, maar ik denk dat ik voor de rechter variant ga. Daar liggen de naden mooi gespiegeld over de as en blijft de verdeling symmetrisch. Ik kan er nog even over nadenken. Eerst de sparingen op maat maken en de naadverdeling op dek tekenen. Die is toch in beide situaties gelijk.

 

Hier ga ik niet met je mee Erik.
Er werd op Hollandse schepen uit die periode een 4-plank systeen gebruikt.
D.w.z. dat er steeds 4 planken tussen de kopse naden liggen
Ik heb het vermoeden dat er op dit schip een koningsplank in het midden gelegen heeft.
Deze diende om meer stijfheid te geven aan het geheel.
Deze plank was breder en dikker dan de eigenlijke dekbeplanking.
schaarstokken of koningsplanken worden nagenoeg nooit in de bb of tekening vermeld
En daar kom ik weer mijn mijn beplankings verhaal;

Dekken waren op Ned oorlogsschepen nagenoeg wit van het vele dekschrobben, dus bijv lindehout verweren geeft een redelijk realistisch beeld.

Gebruik een vierplanksysteem.
Ik weet het, er zijn al wat discussies over gevoerd, maar ik heb dit lang geleden van iemand geleerd die het weten kan.
- bepaal de lengte van je dekplanken aan de hand van de schaal (doorgaans was 7 meter in die tijd gebruikelijk)

- Dan rond je de gevonden maat af op een lengte die deelbaar is door 5

- dan ga je planken maken, de meeste natuurlijk in de volle te gebruiken lengte, en een paar kortere maten.
Stel (voor de eenvoud) je komt op planken van 10 cm
Bij het leggen moeten de planken steeds 2/5 verspringen

10 is deelbaar door 5; en wel in 2 (1/5) , 4 (2/5) . 6 (3/5) , 8 (4/5) en dan nog 10 (5/5)

Je begint met naast de schaarstok met een plank van 2/5 = 4 cm
de volgende ernaast 2/5 verspringen = 4/5 = 8 cm
de volgende ernaast 2/5 verspringen = 6/5 (eigenlijk 1/5) = 2 cm
de volgende ernaast 2/5 verspringen = 3/5 = 6 cm
de volgende ernaast 2/5 verspringen = 5/5 = 10 cm
de volgende weer 2/5 = 4 cm
enz
enz

Dit is dan beginnend aan de spiegel, als je dit hebt liggen, dan hoef je alleen maar naar voren te werken met volle planken.

Als je dit doet liggen er steeds 4 planken tussen de kopse kanten, en krijg je een mooi patroon.
Bij mijn weten werd dan aan de andere kant het zlfde gedaan, maar dan in spiegelbeeld.
Als er luiken o.i.d. tussen zitten zorg dat je het systeem handhaaft, en haal je die ruimtes er uit, zo blijft je patroon intact.

Uiteraard ben je vrij te kiezen.
(Zet ik er altijd maar even bij, want de bouwer bepaald zelf)

In mijn eigen bouwverslag vindt je wel een foto wat dan het resultaat wordt

PS; als je de planken wilt verweren leg ik dat wel even uit, maar dat verweren moet je doen vóór je het dek legt

Germt

 

Ik had net de eerste plankjes er op zitten. Die gingen er gelukkig vrij makkelijk af. Ik was voor het 3-plank systeem gegaan omdat ik uit de verschillende berichten over het beplanken tegen was gekomen dat het 4-planks systeem voornamelijk op oorlogsschepen werd toegepast. Dit model wordt verkocht als handelsschip de dolphyn. Die paar kanonnen zullen dan ter verdediging zijn dacht ik. Maar goed. Zeker was ik niet aangezien dit schip van 1750 is en niet uit 16nogwat.
Voor de lengte van de planken heb ik inderdaad langere lengten overwogen. Voor m'n gevoel was het uit verhouding aangezien het hoofddek 15 meter lang is. Da's twee planken en een reststukje. Aan de andere kant. Ik heb nu verspringingen van 27 mm. Dat zou dan 28 mm worden. Ik ga het morgen uittekenen en kijken hoe het bevalt.
Het handelschip excuus kan ik ook voor de keuze in houtsoort gebruiken. Het tanganica hout is vrij licht, maar iets meer oranje-bruin van kleur dan linden. Beetje vergrijsd geeft het aardig contrast met het notenhout.



In ieder geval bedankt voor de input en moeite. Ik ga er eens een nachtje over slapen en morgen verder kijken.

Misschien de mannen van de Batavia eens achter hun vodden aan zitten. Dat dek is niet zo licht als het zou moeten zijn. Lol.



Ik vind de "wet look" links onder trouwens ook wel aardig. Vergrijsd hout is niet zo mijn smaak. Maar goed. Als ik historisch correct wil bouwen, dan zal ik soms consessies moeten doen.

Erik

 

Je eigen keuze is altijd de beste keuze Erik

Germt

 

Helaas is het dek van de Batavia niet zo'n goed vergelijkingsmateriaal. Het dek van zeeschepen werd gespoeld en geschrobd met zout water en dat heeft een heel ander effect op hout als zoet water. Zout water geeft bijvoorbeeld eigenlijk geen houtrot. Daarnaast wordt het dek van de Batavia nooit geschrobd, eigenlijk heeft het hele schip dringend groot onderhoud nodig.
Wat "historisch correct" is weet eigenlijk niemand er zijn te weinig betrouwbare bronnen om het zeker te weten. Zo heb ik ooit gelezen (maar waar?) dat een "koningsplank" voorkwam op Engelse schepen en "schaarstokken" op Hollandse schepen.
Een andere lastige kwestie is de kleur van een schip. Weten we eigenlijk wel wat de kleur van het schip vroeger was? Zelfs als er een origineel model van schip bestaat dan is het nog maar de vraag of die leuren welde juiste zijn want of de verf is in 350 jaar aardig vervuild en verkleurd of het is overgeschilderd. Dan blijft er nog de vraag over bouw je een schip dat net van de werf af is of bouw je een schip dat al 15 jaar in de vaart is? Germt bouwt bijvoorbeeld een "oude" Wappen von Hamburg en ik bouw een "werfnieuwe" Prins Willem.
Zo zie je voor Historisch correct moet je veel keuzes maken die vaak ook een kwestie van smaak zijn.

Ik wacht met spanning op het boek "" Modelbouw Algemeen 1: Kleur" ISBN 978 90 8616 181 2 dat de NVM via de uitgeverij Lanasta eind van de maand uitbrengt, mogelijk geeft dat ons meer informatie.

Andy

 

Bedankt Germt en Andy. Ik ga er nog eens even op studeren.
Wat betreft de houtsoort. Ik heb mijn moeder beloofd dat ze het model mag hebben als het gereed is. En qua smaak vermoed ik dat haar voorkeur uit zou gaan naar het vergrijsde lindenhout of in ieder geval een lichte kleur. Ik denk dat ik wat plankjes ga bestellen samen met de zaagtafel die ik op het oog heb. Dan kan ze kiezen uit een paar proefstukjes.
Zoals gezegd ga ik het 4-planks systeem ook nog uittekenen en kijken hoe dat bevalt. En eens zondneuzen online en in de naslagwerken of ik meer kan vinden over de handelsschepen uit die periode. Dan is er in ieder geval over nagedacht in plaats van klakkeloos overgenomen van de Corel tekening.
Qua algemene look ga ik voor de net van de werf uitstraling. De verouderingstechnieken is een extra uitdaging voor een volgend project.
Dat boek ga ik ook in de gaten houden.

 

Leuk hé, dat over en weer adviseren

Ik ga er nog één geven;
Als je zou willen verweren, het een beetje "grijzen" van lindehout, doe alvast een dot schone fijne staalwol in een afsluitbaar potje, voeg gewone azijn toe tot het staalwol onder staat.
Laat dit een tijd (1 week of iets langer) staan.
Je moet toch wachten tot je het hout hebt, en altijd leuk om te proberen.
Smeer dan een linde plankje in en je zult zien dat het plankje roestbruin uitslaat bij het drogen
Als dat droog en ingetrokken is, schuur je het licht op tot de gewenste verouderings look.

Germt

 

4-planks systeem is gereed (onderste) En hij bevalt me wel. Ik ga nog wel even puzzelen op de koningsplank/schaarstokken. Schaarstokken leek me hier een beetje raar omdat de roosters niet even breed zijn. Dan zou ik een dubbele rij moeten doen. Koningsplank zou geen probleem zijn, mist deze op Hollandse schepen werd toegepast. Loopt die dan trouwens ook op voor- en achterdek?


Bedankt weer voor de tip Germt. Het moeten wachten is nog het lastigst. Maar goed. Ik kan de rolpaarden al vast aan gaan passen of de eerste laag beplanking vanaf de zandstrook uit gaan meten.

 

Schaarstroken zou ik langs de grote roosters kunnen leggen. Ik kwam net dit plaatje tegen.

 

Hoho Erik
Dat zijn de schaarstokken, die liggen over de volle lengte van het dek, en lopen inderdaad langs de roosters.
Deze panken zijn ook (net als de koningsplank) breder en hoger dan de reguliere dekplanken.
En dan moet je ook de planken tússen de schaarstokken op gelijke hoogte brengen met de schaarstokken. (ze zijn dus wél even hoog, maar hebben weer de breedte van de reguliere dekbeplanking)
Het doel van de schaarstokken is evenals de koningsplank; het verstevigen van de langsrichting van de romp.
Schaarstokken vindt je op álle dekken waar masten doorheen lopen.
Feitelijk ligt het middendeel van het dek (in de lengte richting) dus hoger dan de rest van het dek
De breedte van een schaarstok is over het algemeen 1/4 breder dan een gewone plank, en dat geldt ook voor een koningsplank

In de loop der eeuwen varieerde de afmetingen nogal sterk. Voor de 16e Eeuw was de breedte van de dekplanken nog 30 -40 cm. in de 17e eeuw 20-40 cm. In de 18e eeuw was dat al 20-30 cm. terwijl het in het begin van de 19e eeuw nog maar 15-20 cm. was en in de tweede helft van de 19e eeuw nog maar 10 - 15 cm.
De lengte was ook telkens korter naargelang de eeuwen voorbijkwamen. Was het in het begin nog 9m. op het einde van de 19e eeuw was het nog maar 6m. Nu mag men al blij zijn als je een plank vind van meer dan 3.6 m.

Germt

 

Even de digitale kleurdoos er op losgelaten. Het 4-planks systeem bevalt me wel en de schaarstokken met dikker planken ertussen zie ik ook wel zitten.


Nu nog de houtsoort. Bovenste is wat is meegeleverd met het pakket. Onder de linden versie. Schaarstokken zijn van notenhout. Daar kan ik een paar lichtere exemplaren uitzoeken. De meegeleverde planken zijn niet helemaal representatief met de afbeelding. Het zit er zo´n beetje tussenin. In de tussenstrook kan ik 2 lagen op elkaar lijken. Dan heb ik weer de dikte van de schaarstok te pakken.

Erik

 

Erik, foto is weg.

Germt

 

Vreemd. Hier laat hij hem wel zijn. Kijken of een wat kleinere versie wel lukt. En ik heb moeders net wat plaatjes gestuurd waaronder eentje van je WvH dek Germt. Dus ik heb al een aardig vermoeden dat ik moet gaan bestellen

 

Tussen de kopse kanten liggen inderdaad steeds 4 planken, maar ik kan niet goed zien hoe je begonnen bent.
Eigenlijk is dat ook niet belangrijk.
Ik doe er voor de duidelijkheid even een snel gemaakte tekening bij.
Waarbij de bovenkant van de tekening, waar ik begin met 2/5 dus naast de schaarstok ligten zo naar stuurboordkant verder werk

De schaarstokken mogen best donker van kleur zijn, maar dat is persoonlijk natuurlijk

 

Ik heb je eerdere beschrijving aangehouden. Ik bedenk me wel net dat ik van een gewone strook de schaarstokken heb gemaakt en dat de verdeling vanuit het midden was opgezet. Ik loop het nog even na en zet ze uit vanaf de schaarstokken. Uitgangspunten zijn planken van 7 meter lang, 20cm breed. Aan de smalle kant, maar binnen de maten uit die periode. Schaarstok 25cm breed. En ik ga inderdaad voor een donkere kleur. Alleen wat minder dan op de schets.

 

Ahhh, oké, ik kon het begin niet vinden, maar dat maakt ook niet uit

Germt