Restauratie van een Schluter Heli-Baby uit 1976

Ja de Heli-baby staat kant-en-klaar. Ik wil 'm morgen proberen te starten om te zien of alles goed zit. Even met den Albertino overleggen of vrijdagmiddag of zaterdagmorgen beter voor hem uitkomt...

 

Gisteravond was het een geweldige vliegavond dus besloot ik met maatje Han om de Heli-Baby mee te nemen naar ons veldje om te kijken of ik het motortje aan kon slingeren. Vantevoren nog even wat foto's gemaakt want je weet maar nooit of ik toch enthousiast word en alsnog het luchtruim kies ipv alleen proefdraaien.

De piloot heeft een beetje schrik in de ogen, vind je niet? :lol:



Nou dat liep allemaal zo'n vaart niet want je moet allemaal weer even aan het oude spul wennen (de blik in de ogen van Han toen hij iets hard hoorde brommen in de heli, de tolgyro!), de startkist van Han is ook nieuw voor me maar uiteindelijk zijn we klaar om te starten. Maar de startmotor krijgt de kleine Heli-Baby niet rond. De koppeling is nog een beetje strak, zou dat het zijn, dan maar de bladen eraf en zonder die extra "weerstand" proberen. Nee. Dan de conclusie dat de startaccu vast wel gaar zou zijn, de hele zaak naar de auto en daar de startmotor direct op de (toevallig nieuwe) accu van mijn auto aangesloten. Draad tekort. Okee, een paar pallets op elkaar, de hele zaak erbovenop en dan lukt het vast wel. Nog steeds wil de motor niet rond. :shock: Na wat verwoede pogingen en een opgeblazen gloeiplug hebben we op een gegeven moment de startmoter er maar bij neergegooid omdat we toch wel zin hadden gekregen om eens even echt te vliegen. Daarom beide FBL500's eens flink de sporen gegeven in de avondzon.

En zo ben ik er weer achter waarom mijn moeder vroeger boos werd over mijn groene knieën en waarom ik ook alweer gestopt was met brandstofmotoren. :roll: Voorlopig kan er dus even niet gemaidened worden, ik zal ons aller Goere Albertino eens om tips vragen (alhoewel, die heeft er een stuk of 5 en daar heb ik er ook nog nooit eentje van zien starten...) dus wordt vervolgd... Wees niet bang, de heli wordt niet naar elektro omgebouwd hoor.



Groeten, Marco.

 

Tsja, da's een vervelend kwaaltje van brandstof motoren die met de as omhoog ingebouwd staan: als de tank vol zit en hij gaat brandstof hevelen, wil hij vollopen. Bij voltanken is de lichte drukopbouw in de tank vaak al voldoende om dit hevelen te starten

Doe je heel weinig aan eigenlijk, anders dan de heli voorover zetten (tank aan de voorkant) of achterover (tank aan de achterkant).

Ik kreeg meestal de motor weer vrij door hem op de zijkant te zetten (uitlaat naar beneden) en de krukas rond het ODP, waar de spoelpoorten open staan, een aantal keer heen en weer te draaien. Dan raak je de overtollige brandstof kwijt.

Heli tussendoor wegzetten met een klemmetje op de brandstofslang, en tanken met dit klemmetje op de slang naar de carb, helpt ook goed.

Groet, Bert

 

Of even de gloeiplug eruit en starten. Helaas kun je bij Heli-baby minder makkelijk bij de gloeiplug dan bij Mini-Boy.
Je zou een plastic oploop-klem om brandstofslang kunnen doen. Of ader-klem. Die openen vlak voor je gaat starten.

 

He jammer Marco! Ik heb in de Hughes, Schweizer en Cobra ook overal een zwart kunststof klemmetje op de leiding naar de carb zitten. Bijna nooit last van verzopen motoren

Leuke foto's!

 

Nou vandaag heeft het motortje gelopen, dankzij een beetje hulp van Albertino -en een startmotor die wel goed was.

De koppelingsvoering is nieuw en veel te strak om de motor goed "los" stationair te laten lopen, Die moet er even af en in de draaibank een beetje ruimte geven voor de koppeling.

Gelijk een nieuwe startmotor meegenomen, dus als de koppeling goed is dan kunnen we GAAN met die banaan.

 

Maiden!

Nou, het heeft even geduurd maar intussen heb ik eindelijk de tijd gevonden om de koppeling te fiksen. En nu loopt hij wel mooi vrij en kan de motor fatsoenlijk gestart worden.

Gisteren op het RCHeliparts veld was het dan zover.. de Maiden!

Geweldig de reacties van de mede-vlieggenoten:
... Hoe start je hem nou? Met een riempje.
... Hoe worden de rotorbladen nou versteld? Nou niet, je gaat puur op het rotortoerental omhoog.
... Hoe stel je nou de blade-tracking af? Door de metalen strippen van de rotorbladen met een tangetje te verbuigen.
... Wat is dat nou voor gebrom? Da's de tolgyro.

...Hoe vliegt dat nou? Ehhhm als een dweil... ...maar wel ontzettend leuk!

Hier had ik nog niet voldoende "pitch" ingesteld...


En ja hoor hij is los!


Hier zie je waarom ik altijd zo schuin sta met mijn zender: Vanwege de antenne. Bijna nog een clublid een oog mee uitgestoken, moet weer even wennen..


Yeehaah!




Nog een paar kleine problemen op te lossen: De heli trilt nogal dus maar es andere (nieuwe) rotorblaadjes proberen, en de staart is nog niet strak afgesteld waardoor deze veel slingert (kwestie van revo-mix goed instellen en gain gyro verhogen). Ook het motortje loopt nog wat rijk maar dat gaat helemaal goedkomen.

Ik ben blij!

Met dank aan Dylan voor de mooie foto's.

Groeten, Marco.

 

hoi ik heb hier nog het grote broertje van deze staan
is volgens mij een boy hij is nog 95 % compleet met 10 cc webra
of ik hem ga op knappen weet ik nog niet maar lijkt me wel een uitdaging
maar ik vlieg tot nu toe alleen met vleugels dus weet er ook niet zo veel van en zou dan wel wat hulp nodig hebben maar dat zien we dan wel

 

Intussen heb ik er een paar vluchtjes mee gedaan, en ook de drijvers van Jonkje gemonteerd zodat ik een beetje meer durfde te bewegen i.p.v. hoveren. Dat geeft veel gemak omdat een toerental-gestuurde heli vooral kritisch is bij opstijgen en zeker ook landen, dat gaat met de drijvers met een koddig gestuiter gepaard.



De grote angst om rond te gaan vliegen is de mogelijke uitval van de motor. Want dat heeft onherroepelijk tot gevolg dat het ding ter aarde stort zonder dat je daar ook maar iets aan kan doen. Dus zit je toch weer te denken om de zaak collective pitch mogelijkheden te geven, maar die kits waren toen al onbetaalbaar en nu helemaal. Minicopter levert de Heli-Baby replica evt. wel in collective pitch maar dan met een plastic kop die er niet ophoort en niks op het origineel lijkt.

Onder zie je een upgrade-kit, het nadeel daarvan was de enorm lange rotoras die daardoor ook vrij gauw krom ging (pisbakkenstaal).



Het jaar daarop bouwden ze een versie 2 met een wat compactere vorm en dat ging al beter



Wat je eigenlijk wil is een kop a la "System 80" van Schluter. Dit was een echte doorbraak in die jaren door de toepassing van Bell-Hiller mixing tussen collective en cyclic (zoals we dat nu nog kennen) i.p.v. alleen Hiller mixing. Hiermee kon je voor het eerst goed ondersteboven vliegen, en ik weet nog goed dat mijn mentor Cees Verplanke dit ook regelmatig deed (met wisselend succes) met zijn Schluter Bell222 trainer. Als gevolg hiervan vluchtte de veldbevolking meteen het clubhuis in zodra de heli gestart werd. Ik niet, want als er iets te vernachelen viel & het was niet voor mijn rekening dan stond ik vooraan natuurlijk. Hier heb ik ook in de praktijk uitgevonden dat de meest veilige plaats om te staan schuin achter de piloot is. De kans dat de piloot zichzelf raakt is erg klein, en voordat de heli dan bij jou is heeft hij eerst de piloot te pakken. Let je op Han? Door een lichte overmoed, aanmoediging van mij (lager, harder!) & eigen kwajongensgedrag van Cees heb ik deze positie vaak benut maar gelukkig nooit een heli tegen een persoon aan zien komen.

 

Waarom vertel ik dit nou weer allemaal, nou omdat een speling van het lot je soms gunstig gezind is. En onderstaande bewijst dat er ook gewoon leuk onderling met de hobby omgegaan kan worden.

Zoals bekend is de Robbe Hughes romp naar Helmut gegaan, die er erg blij mee is. Die romp is hem gegund omdat eerder een splinternieuwe Heim Star-Ranger romp + mech door hem aan mij gegund werd. Als dank heb ik dan weer in de deal een andere oldie meegekregen:



En dat lijkt heel erg op een Heli-Baby toch? Maar dat is het niet helemaal, het is een Robbe Zenith.



Wat is dat nou weer? Een stukje historie in vogelvlucht, hou je niet van geschiedenis dan sla je dit stuk over.

Dieter Schluter had de eerste goed vliegende modelheli, de Cobra, commercieel bereikbaar gemaakt voor de markt. Vlak daarna volgden Kavan met de JetRanger en Graupner met de Bell212, beiden waren veel duurder dan de Schluter die ook al aardig aan de prijs was. Omdat je dan maar een kleine markt bereikt (degenen die het kunnen betalen) en veel beginnende vliegers (dure) schade hadden (Cobra's hebben de polyester romp als dragend geheel voor het mechaniek) ontstond het idee voor de Heli-Baby als goedkope trainer. Die werd op zich goed verkocht, maar omdat Schluter (heel kort door de bocht) financieel klem kwam te zitten door een breuk met distributeur Hegi en hoge investeringen in ontwikkeling en patenten (als je niks vastlegt gaan er altijd anderen mee aan de haal), moest er geld in het laatje komen. Nu kun je weer geld investeren door b.v. een dealernetwerk op te zetten of je gaat zaken in licentie laten bouwen. Zo'n licentieproduct van de Heli-Baby is de Zenith, deze werd door het Italiaanse Garbo gemaakt en mocht niet teveel op de Heli-Baby lijken ondanks dat de techniek 99% gelijk was. Garbo vermarktte de heli als fixed-pitch en collective uitvoering o.a. in de UK via Ripmax en in Duitsland via Robbe. Vanwege onenigheid, laten we het onduidelijke- of onvolledige afspraken noemen, kwamen de Zeniths voor veel minder geld op de markt dan de Heli-Baby en Super-Baby en verpestte men daarmee de marges nog verder voor Schluter.

De Zenith was uiteindelijk geen groot succesverhaal, en je ziet er nooit meer 1tje eigenlijk. Uiteraard wel op de zolder van Albertino! De mijne is nog nieuw, ongevlogen en mist helaas ook behoorlijk wat onderdelen. Eenzelfde investering als in de Heli-Baby zou plaats moeten hebben om de heli weer vliegklaar te maken. Maar de karakteristieke (lelijke) kap is nergens meer verkrijgbaar. Ga je dat dan toch doen? Weet ik nog niet.

Wat wel interessant is, is dat er een "System 80" kop op zit, want de jongens van Garbo waren niet helemaal dom en gaven de heli net wat meer techniek mee dan de Super-Baby had.



Dit is in zijn geheel zo op de Heli-Baby over te zetten, zodat ik niet definitief hoef te veranderen en altijd weer terug kan naar fixed-pitch op de Heli-Baby en de Zenith weer teruggebouwd kan worden. Dan is de Heli-Baby alleen niet 100% origineel meer, maar komt wel erg dicht in de buurt. Is dat 100% origineel zijn nou zo belangrijk? Ik denk het niet. Dan had ik ook niet de kit erop moeten bouwen met de getande riem i.p.v. het slippende origineel. Een neergestorte 100% originele heli is veel erger dan een veilig vliegende 99% originele vind ik.

Ik ga me dus nu richten op het opknappen en compleet maken van de Zenith collective kop-unit!

Hier nog een filmpje van de Super-baby, je ziet ten opzichte van mijn fixed-pitch heli een duidelijk nauwkeurigere hover en rondvlucht.

 

Het kopje schiet al lekker op met de revisie. Let op het dunne stangetje dat in een groef van de hoofdas loopt. Dit is de pitch-verstelling. Tegenwoordig heb je bijna altijd een tuimelschijf die op- en neer gaat om de pitch te verstellen en 120 graden aansturing. Dit vergt echter elektronische mixing en dat hadden ze toen niet. Vandaar de technische eis dat de heli met een eenvoudige (dus betaalbare) 4 kanaals zender aangestuurd moest kunnen worden. Dat stangetje draaide dus mee, en werd via een lagertje en een haakse pitch-arm (onder de hoofdas) aangestuurd.

Schematisch. Hopelijk valt er nog wat van te maken...

 

Intussen zijn we een heel eind gevorderd met de ombouw naar collective pitch. Het is toch nog veel werk om de zaak werkend te krijgen. Dat komt vooral omdat er veel minder pitchbereik aanwezig is bij de oudere modellen dan tegenwoordig. Ik wil minimaal -2 tot +6 kunnen handhaven (met de halfsymmetrische bladen hovert hij bij +2 a 3 graden).

Hieronder vindt je een typische beschrijving voor die tijd, geen plaatjes maar vooral veel tekst. Voordat je dan begrijpt hoe e.e.a. in mekaar zit ben je zo uren verder.

http://m.rc.runryder.com/helicopter/gallery/54320/Manual_Heli-Baby_englishincl.Super-Heli-Baby.pdf

Omdat je op mijn Robbe Supra zender de throttle en pitch al afzonderlijk van elkaar kon instellen, heb ik hiervoor 2 servo's moeten plaatsen ipv de enkele die op het gas zat. Omdat het toch al niet overhield met de ruimte, heb ik dit 3x opnieuw moeten doen voordat het naar mijn zin was.

Hier de originele situatie van Schluter, die ik toch wat wilde vereenvoudigen.

 

Hieronder zie je waarom het 1 en ander net even anders gaat dan met een moderne heli. Er is pas later bij de Heli-Baby bedacht dat er een collective verstelling moest komen, en die gaat zoals gezegd met een dun draadje door een sleuf in de hoofdas. Daardoor is er maar weinig "slag" (ca. 1 cm) om daadwerkelijk pitch mee te verstellen. Het idee erachter was eigenlijk niet om de toerental-gestuurde heli compleet op collective te zetten maar meer om slechts te kunnen ondersteunen met de collective. Hierdoor kon je sneller reageren en als je harder wilde vliegen/stijgen dan liet je de motor dus harder lopen.

Min pitch


Max pitch


Ook zie je direct het gevaar van de starterbelt die klem kan komen te zitten onder de pitcharm. Hier moet dus nog een voorziening voor getroffen worden.

 

De rotorkop is nu helemaal klaar. Duidelijk simpeler dan de voorgaande foto van de Super-Baby 1. Ik heb gesproken over de wens om een "System 80" mixer-verstelling te kunnen gebruiken, maar dat zou inhouden dat het pitchbereik nog kleiner werd (je verdeelt de slag dan over de arm-verhouding).
Ook komt er veel speling in het geheel omdat dit mixgebeuren allemaal met een simpel glijlager opgebouwd is. Daarom heb ik beslist dat we alleen de Hiller mixing gaan toepassen zoals ook de originele Super-Baby II was gebouwd. Weer een stukje dichter bij het origineel dus en absoluut spelingvrij.



Nog een paar kleine dingetjes doen en dan kan hij ge-remaidenend worden. Toch wel wat teleurstelling als blijkt dat mijn recent gescoorde splinternieuwe Zimmermann demper niet past op dit motortje...

 

dinsdag was de eerste mooie avond van het jaar, tijd voor een filmpje.



Blij als een kind!

 

Fantastisch filmpje Marco! Heb werkelijk helemaal zitten "tijdreizen" naar hoe het vroeger was. Het optoeren van de tolgyro, het starten via zo'n riem, de herrie van open tandwielen en metalen frameplaten, en inclusief die karakteristieke zucht van verlichting aan het eind van de vlucht (6:41)..... Helemaal zoals ik het mijzelf ook herinner!

Geweldig!

Groet, Bert

 

Haha, leuk dat die zucht van verlichting opviel! Was niet gespeeld....

 

Het was niet zo dat die zucht opviel.... ik zat zo "in" het filmpje, dat ik hem min of meer verwachtte, omdat ik hem zelf geslaakt zou hebben....

Het was voor mij echt een zeldzame tijdreis....

Gewoon gaaf, die "goeie ouwe tijd".... Zucht....

Groet, Bert

 

Whow, mooi vliegbeeld zo en leuk dat je hem weer vliegend hebt. Als je halverwege jaren 80 zo kon vliegen met deze heli zoals je laat zien op het filmpje dan was je toen een top piloot!

Ikzelf ben ooit met een van de opvolgers begonnen, een helistar, deze had toen al collectieve pitch en ik had ook al een tol gyro! En ik heb die aluminium zijplaten genoeg keren krom gevlogen!... 10 seconden in de lucht en 4 avonden sleutelen.

 

Bijzonder om een heli zo oud als mijzelf te zien vliegen Prachtig project en ik hoop inderdaad dat je er nog vele jaren mee blijf vliegen.