Dwarsdoorsnede zeventiende- eeuwse Pinas

Het weefwerk is nu ook klaar.

20240204_131243.jpg
20240204_131240.jpg
 
Ook het ezelshoofd is nu gemaakt. Ik vond het wel leuk om extra een stuk steng er bij te maken. Hierdoor kon ik ook de windveer maken.
Ik geloof niet dat 'windveer' de juiste benaming is Hans, windveren zijn verticaal gebogen balken die de rantsoenhouten naar boven verlengen. Wat jij hier maakt is een stengenwindreep (ook wel windreep genoemd) en dat is dus heel wat anders.

Maar buiten dit waarschijnlijke spelling foutje is het inderdaad een leuke toevoeging op je model :thumbsup:
 
Ik geloof niet dat 'windveer' de juiste benaming is Hans, windveren zijn verticaal gebogen balken die de rantsoenhouten naar boven verlengen. Wat jij hier maakt is een stengenwindreep (ook wel windreep genoemd) en dat is dus heel wat anders.

Maar buiten dit waarschijnlijke spelling foutje is het inderdaad een leuke toevoeging op je model :thumbsup:
Inderdaad Piet.. :rolleyes: het is niet de juiste benaming. Windreep was de juiste benaming!
Maar stengenwindreep is nog mooier. Het was tenslotte bedoelt om de steng te takelen.
 
Hoi Hans, ik ben erg onder de indruk van jouw werk en het "verkeerde" kleurtje rood zou ik vermoedelijk niet hebben gezien als je 't niet had geschreven :).
 
Nog een leuk idee misschien: als ik het goed heb is het extra knechtje aan de zijkant van de grote knecht bedoeld voor het hijsen van de steng, voor de windreep dus. Je zou voor dit taakje de spil in bedrijf kunnen nemen...
 
Je bedoelt het halende part onder de schijf door in de kleine zijknecht? Ik heb er even een pijltje bijgezet. Min of meer volgens de rode lijn?

20240204_214030.jpg
 
Ik heb nog even wat uitzoekwerk gedaan over de stengewindreep. Witsen schrijft: "de kleine staen-blockjens of knechtjens die men aen de groote knecht vast ziet, dienen om met een stenge wint reep de stengen te schieten [...]"

WhatsApp Image 2024-02-05 at 10.58.27.jpeg


In dit lijstje wordt ook het "Stenge windt raeps block" genoemd, bij de blokken die horen bij de grote mast.

Verder is er een lijst met maten van het touwwerk:

WhatsApp Image 2024-02-05 at 10.58.29.jpeg


De mast van de Pinas is ongeveer 24 duim in doorsnede. De getallen zijn omtreksmaten in duimen. Een duim is ongeveer 2,57cm, dus neem als voorbeeld de wanttouwen/hoofdtouwen: die zijn 6 duim, dus 15,42 cm, de doorsnede is dan deze omtrek gedeeld door pi (bij benadering 3,14), dat is 4,91cm. Op schaal 1:50 is dat 0,98mm. Omdat het touw voor het oog iets aan de dunne kant leek, heb ik dat bijgesteld naar 1,2mm.

De lastigheid is uit het lijstje een goede doorsnede-maat te kiezen voor de stengewindreep zelf. Ik denk dat we in dit geval moeten zijn bij "reepen". Daarvoor is de omtrek 5,5 duim, dus op schaal 0,9mm touw. De windreep behoort niet tot het staande want, en is dus "touwkleurig" (beige) van kleur.

Het ene eind zit vast aan een oog onderaan het ezelshoofd, loopt dan door een schijf in de steng, terug naar een enkelschijfsblok aan de andere zijde van het ezelfshoofd, terug naar het dek. Tijdens het "schieten" van de steng zal deze via een schijf van het zij-knechtje naar de spil lopen. Mogelijk wordt de reep daarna weer opgeborgen en pas bevestigd als die weer eens nodig is.

De afmetingen van een blok zijn gebaseerd op de dikte van het touw dat er doorheen gaat, en het aantal schijven. Zie bijvoorbeeld de tabel in Zu Mondfeld. Een eigentijdse bron heb ik niet kunnen vinden hiervoor. Als iemand daar meer over kan vertellen...

WhatsApp Image 2024-02-05 at 11.33.43.jpeg


De windreep is 45mm in doorsnede, dus de hoogte van het blok is op schaal 10mm. Het zou niet gek zijn om in dit geval het reserve 1-schijfsblok van 9mm voor deze functie te gebruiken. De breedte en dikte daarvan zijn gegeven door de fabrikant van de blokjes...
Hopelijk heb je hier wat aan!
 
Back
Top