De black-out verlichting dus. Voor diegenen die niet weten waar deze verlichting voor dient: "Vroeguh"... toen de lucht nog schoon en sex (volgens je ouders dan) vies, en ik in dienst ging (1977) hadden militaire voertuigen nog niet van die fancy dingen als helderheidheidsversterkers of warmtebeeld-apparatuur. Je had het te doen met je "Eyeball, mark one", eventueel ondersteund door black-out-verlichting. Piepkleine lampjes op de voor- en achterkant van een voertuig, en voorzien van een armatuurtje wat het licht nóg meer beperkte. Op 50 meter afstand kon je nét de twee rode achterlampjes van het voertuig voor je onderscheiden. En als er een lampje bij kwam hield dat in dat je chauffeur onmiddellijk op het "Ho-ijzer" moest stampen, want dan remde de bak voor je. Aan de voorzijde was het niet veel anders: twee kleine witte glaasjes vormden de "contourverlichting" en een iets groter lampje verlichtte de weg zo'n 20 meter voor je met de sterkte van een uitdovende kaars.
Kortom: je had er in feite geen fl*kker aan; de dingen hadden er net zo goed niet op kunnen zitten, als je het mij vraagt.
Op de pantservoertuigen uit 1977 zat wél infrarood; in feite gewone koplampen met een filter ervoor wat alleen infrarood licht door liet. Met het blote oog niet te zien. Met infra-rood of met black-out rijden was een redelijk avontuurlijke onderneming. Op de YP-408 met infra-rood hield in dat je als chauffeur onder je luik zat en een van de gewone periscopen had vervangen door een IR-periscoop. Daarmeekon je de omgeving redelijk zien. Met één piepklein nadeeltje: die periscoop vergrootte het beeld. Dus als je een bocht zag, moets je wachten tot de bocht uit beeld was, daarna twee seconden rechtuit sturen en dan pas de bocht indraaien. Redelijk vaak eindigde zo'n manoeuvre met een vloek van de commandant; die stond wél boven zijn luik uit en keek met de eerder genoemde "Eyeball, Mk.I" Het blote oog dus. En die waarschuwde als de stuurbeweging in een greppel of tegen een boom dreigde te eindigen. Vooral met nieuwe chauffeurs was dit een spannende onderneming.
Black-out rijden was iets minder spectaculair; als het enigszins helder was kon je het voertuig voor je best wel goed zien. Maar o wee als het begon te misten, of je moest black-out rijden als je al 5 dagen op oefening was en dus 5 nachten nauwelijk geslapen had. Dan was ook dit linke soep en moest je als voertuigcommandant je ogen op steeltjes hebben! Meestal werd voor zo'n oefening in Nederland een stuk oefenterrein afgezet, en kon de eenheid lekker z'n gang gaan. Maar tijdens Atlantic Lion, een grote Nato-oefening ergens in de jaren '80, reed ik met m'n peloton YP-408 ergens in Duitsland met black-out door een stuk bos. We wisten dat "de vijand" in de buurt gesignaleerd was, dus waren we behoorlijk scherp. Het bospad kruiste op een gegeven moment een doorgaande, openbare weg. Ik weet niet wat het exact was, maar ik vertrouwde het niet. Zette het peloton stil in het bospad, steeg uit en liep naar de kruising. Juist op het moment dat ik de weg over wilde steken hoor ik van links het zoeven van banden, en twee seconden later werd ik vrijwel van m'n sokken gereden door een peloton Duitse Luchsen; 8-wielige verkenningsvoertuigen. Die krengen zijn écht geruisloos. En ja, ook die hadden black-out-verlichting aan... Maar ja, dat zie je niet zo goed als er een camouflagenet overheen hangt. Gewoon "Kein gel*l, wir sind Deutscher auf 'ne Deutsche weg, mit Deutsche Panzerspähfahrzeuge..." Ik heb daarna de normale verlichting van mijn peloton maar laten ontsteken toen we de weg overstaken. Tactisch optreden is leuk, maar jezelf tactisch voor je noten laten rijden is niet helemaal mijn ding...
Goed tot zover de inleiding op een weer een stukkie knutselen aan de Type 10: de black-out en contourverlichting voor. Dat doet Tamiya redelijk slim, met fiberglasdraadjes die je voor een LEDje moet zetten. Met heeft daar een klein boxje voor uitgevonden: aan de ene kant de LLED er in, aan de andere kant één (of twee) fiberglasdraadjes er uit. Tenminste... Dat is de bedoeling. Alleen bleven die fiberglas dingen niet zitten. Uiteindelijk (na een uur kl**tviolen) naar de redding van elke modelbouwer gegrepen: secondelijm. Een heel klein drupje secondelijm op het fiberglasding, vastzetten in de daarvoor bestemde opening, 3 seconden wachten en dichtschroeven die handel...
Vervolgens de fiberglasdraadjes vastgezet met een ander onmisbaar ingrediënt: Ducktape. Want ze lopen boven het (draaiende) loopwerk langs.
Over dat loopwerk gesproken: ik vind dat de tracks wel eng dicht langs de pantserschilden lopen. Daar zit geen millimeter speling tussen! Heb jij dat ook Arthur?